هیستروسونوگرافی چیست؟
هیستروسونوگرافی (Hysterosonography) که سونوهیستروگرافی یا سونو هیسترو نیز نامیده می‌شود، از امواج صوتی برای تولید تصاویری از داخل رحم استفاده می‌کند. این روش اصولاً قابلیت آن را دارد که به تشخیص بسیاری از مشکلات از جمله خونریزی بدون دلیل واژن، ناباروری و سقط‌های مکرر کمک کند.
برای انجام این روش، پزشک به کمک اسپکولوم یک کاتتر حاوی محلول نمکی استریل را به داخل حفره رحم هدایت می‌کند تا بتواند وضعیت پوشش داخلی رحم را با استفاده از پروب اولتراسوند بهتر بررسی کند.
جالب است بدانید که علاوه‌بر هیستروسونوگرافی، از روش دیگری به نام هیستروسالپنگوگرافی (hysterosalpingography) یا عکس رنگی رحم نیز می‌توان برای بررسی بافت داخلی رحم استفاده کرد. اما اصولاً در تکنیک سونوگرافی از اشعه یونیزان استفاده نمی‌شود و می‌توان تصویر واضح‌تری از بافت‌های نرمی که در تصویربرداری با اشعه ایکس به‌خوبی نشان داده نمی‌شوند، ارائه داد. در ادامه به سایر تفاوت‌های این دو تکنیک و جزئیات بیشتری از هیستروسونوگرافی اشاره خواهیم کرد.
مرکز سونوگرافی مجتمع پزشکی صدر، می‌تواند در زمینه انجام هیستروسونوگرافی به شما کمک کند. این مرکز به‌دلیل برخورداری از پیشرفته‌ترین تجهیزات و کادر مجرب و متخصص، به‌عنوان بهترین مرکز سونوگرافی در تهران شناخته شده است.
حتماً بخوانید: سونوگرافی زنان: سونوگرافی ترانس واژینال
در ادامه با مراحل انجام هیستروسونوگرافی آشنا خواهید شد.
نحوه انجام روش تشخیصی هیستروسونوگرافی
معمولا پزشک ابتدا یک سونوگرافی ترانس واژینال اولیه را انجام می‌دهد تا بتواند وضعیت آندومتر (پوشش رحم) و ضخامت آن به همراه ناهنجاری‌های تخمدان را بررسی کند. برای انجام این سونوی اولیه که بسیار شبیه به معاینه زنان است، پزشک پس از قرار دادن اسپکولوم و باز کردن بافت فشرده واژن، مبدل دستگاه سونوگرافی را با مقدار کمی ژل چرب کرده و وارد واژن می‌کند. در این حین پزشک می‌تواند سونوگرافی کالر داپلر نیز انجام دهد.
سپس پزشک هیستروسونوگرافی را به‌عنوان یک بررسی عمیق‌تر از ناهنجاری‌ها و علل بالقوه آن‌ها انجام می‌دهد. چرا که تعیین محل برخی از ناهنجاری‌ها مانند فیبروم یا پولیپ، می‌تواند برای ایجاد یک استراتژی درمانی یا مدیریتی بهتر، موثر باشد.
پس از معاینه اولیه، پزشک پروب ترانس واژینال را برمی‌دارد و اسپکولوم استریل را وارد می‌کند. سپس پزشک دهانه رحم را تمیز کرده و یک کاتتر را در حفره رحم قرار می‌دهد. هنگامی‌که کاتتر در جای خود قرار گرفت، اسپکولوم را برداشته و پروب ترانس واژینال را دوباره وارد کانال واژن می‌کند. سپس در حین انجام سونوگرافی، محلول نمکی استریل از طریق کاتتر به داخل حفره رحم تزریق می‌شود.
هیستروسونوگرافی با عنوان سونوگرافی با تزریق محلول نمکی نیز شناخته می‌شود. به‌همین‌دلیل، برخلاف سونوگرافی معمولی می‌تواند ناهنجاری‌های دیواره داخلی رحم را بهتر تشخیص دهد. این مایع به طور استراتژیک برای جدا کردن دیواره‌های رحم از یکدیگر عمل می‌کند و مشاهده ناهنجاری‌هایی را که ممکن است پنهان شده باشند، آسان‌تر می‌کند. سونو هیسترو ممکن است حدود 30 دقیقه طول بکشد و در طول انجام آن بیدار خواهید بود و با زانوهای خم شده روی تخت معاینه دراز می‌کشید.
دلایل رایج انجام هیستروسونوگرافی
اصولا هیستروسونوگرافی یک تکنیک ارزشمند برای ارزیابی علل خونریزی واژینال غیر قابل توضیح است که ممکن است نتیجه ناهنجاری‌های رحمی مانند موارد زیر باشد:
- پولیپ
- فیبروم رحم
- آتروفی آندومتر
- چسبندگی آندومتر
- ضایعات یا تودههای بدخیم
- نقایص مادرزادی
همچنین برای بررسی ناهنجاری‌های رحمی در زنانی که ناباروری یا سقط‌های متعدد را تجربه می‌کنند نیز استفاده می‌شود. تصاویر سونوگرافی کالر داپلر حین سونو هیسترو می‌تواند به پزشک کمک کند تا موارد زیر را ارزیابی کند:
- علل انسداد جریان خون در رحم
- وضعیت جریان خون در پولیپ‌ها، تومورها و ناهنجاری‌ها
- شرایط وریدهای واریسی لگن و آنوریسم (بیرون‌زدگی رگ)
نحوه آماده شدن برای انجام هیستروسونوگرافی
بهتر است این روش یک هفته پس از قاعدگی انجام شود تا خطر عفونت رحم به حداقل برسد. اگر باردار هستید نباید آن را انجام دهید. معمولا نیاز به آمادگی خاصی ندارد و بهتر است یک لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است قبل از سونو هیسترو به شما یک داروی ضددرد یا آرام‌بخش داده شود تا احتمال بروز هرگونه ناراحتی به حداقل برسد.
عوارض هیستروسونوگرافی
اکثر معاینات سونوگرافی بدون درد، سریع و قابل تحمل هستند. بنابراین نباید نگران درد هیستروسونوگرافی باشید. اصولا سونوگرافی واژینال راحت‌تر از معاینه دستی زنان توسط پزشک انجام می‌شود. در طول سونو هیسترو ممکن است به‌دلیل تزریق محلول نمکی، گهگاهی دچار گرفتگی عضلات شوید. مطمئنا مصرف یک داروی مسکن هرگونه ناراحتی مرتبط با این روش را به حداقل می‌رساند.
شاید تا چند روز پس از انجام این روش لکه‌بینی یا خروج زیاد ترشحات از واژن را داشته باشید. این مسئله کاملاً طبیعی است. پس از معاینه هیستروسونوگرافی، باید بتوانید بلافاصله فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید.
البته مواردی نیز مشاهده شده است که به‌دلیل عدم رعایت اصول استریلیزاسیون، بافت واژن و رحم بیمار دچار عفونت باکتریایی یا قارچی شده‌اند. به‌همین‌دلیل، توصیه میکنیم که اگر در روزهای بعد دچار درد یا تب شٌدید یا تغییری در نوع یا مقدار ترشحات واژن خود مشاهده کردید، فوراً به پزشک اطلاع دهید. این‌ها ممکن است نشانه‌های عفونت باشند. مطمئنا اگر به یک مرکز سونوگرافی معتبر مراجعه کنید، با چنین عوارضی نخواهید شد.
تفاوت هیستروسونوگرافی با هیستروسالپنگوگرافی چیست؟
هیستروسونوگرافی یک نوع روش سونوگرافی کم‌تهاجمی است، درحالی‌که هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم یک نوع روش تصویربرداری با اشعه ایکس است. در روش هیستروسونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود و یک کامپیوتر از آن امواج صوتی برای ایجاد تصویر استفاده می‌کند. به‌همین‌دلیل، سونو هیسترو در مقایسه با تکنیک عکس رنگی رحم، روشی کم‌خطر است.
سونو هیسترو برای تعیین مشکلات رحمی که منجر به ناباروری می‌شوند، تصاویر را در لحظه می‌گیرد و می‌تواند ساختار و حرکت اندام‌های داخلی بدن را نشان دهد. این تصاویر همچنین می‌توانند وضعیت جریان خون در رگ‌های خونی رحم را نیز مشخص کنند.
اصولا از عکس رنگی رحم برای مشاهده داخل رحم و لوله‌های فالوپ و بررسی علت سقط جنین استفاده می‌شود. برای انجام آن از نوعی تصویربرداری با اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی استفاده می‌شود که می‌تواند تصاویری شبیه به فیلم در لحظه ایجاد کند. در نتیجه مشخص می‌شود که چرا لوله‌های فالوپ به هر طریقی مسدود شده‌اند. گاهی نیز رادیولوژیست می‌تواند در حین تصویربرداری، لوله‌های فالوپ مسدود شده را باز کند.
بنابراین می‌توان گفت که این دو تکنیک به‌دنبال اهداف متفاوتی هستند. هیستروسونوگرافی به‌دنبال باز کردن دیواره‌های رحم برای یافتن هرگونه مشکل پنهان است، درحالی‌که عکس رنگی رحم بیشتر برای شناسایی یا اصلاح انسداد لوله‌های فالوپ استفاده می‌شود.
نحوه انجام این دو تکنیک نیز متفاوت است. برای گرفتن عکس رنگی رحم، رادیولوژیست ابتدا دهانه رحم را تمیز می‌کند و ممکن است یک بی‌حسی موضعی نیز برای کاهش درد تزریق کند. سپس وسیله‌ای به نام سوند به داخل رحم هدایت می‌شود تا بتوان ماده حاجب یا رنگ را از طریق سوند به داخل رحم و لوله‌های فالوپی فرستاد. در نهایت بیمار به زیر دستگاه اشعه ایکس منتقل می‌شود تا عکسبرداری انجام شود.
سخن آخر
هیستروسونوگرافی یک تکنیک عالی است که برای تشخیص ناهنجاری‌های پیچیده رحم به کار می‌رود و جایگزینی ندارد. معمولا در شرایط خونریزی بیش‌ازحد رحم، ناباروری، سقط مکرر جنین و غیره پزشک متخصص زنان و زایمان انجام آن را توصیه می‌کند. پیشنهاد میکنیم فرصت بهره‌مندی از خدمات منحصربه‌فرد بهترین مرکز سونوگرافی تهران، مجتمع پزشکی صدر را از دست ندهید.
بله به شدت درد دارد من خودم انجام دادم از تجربه خودم میگم نه ازشنیدن حرف دیگران، شما آمپول میزنی درد داره، بعد هیستروگرافی درد نداره؟