روش‌های تشخیصی متعددی برای شناسایی بیماری‌ها و مشکلات معده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در میان انواع آزمایش‌‌ها، نمونه برداری یا بیوپسی معده روشی مطمئن و موثر برای تشخیص وضعیت و بیماری‌های معده همچون سرطان، عفونت و التهاب شدید محسوب می‌شود.

نمونه برداری یا بیوپسی معده چیست؟

نمونه برداری یا بیوپسی معده روشی برای تشخیص مشکلات بحرانی و بیماری‌های مرتبط با معده است که در آن بخشی از بافت معده را به‌عنوان نمونه برمی‌دارند‌. این نمونه بافت به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا مورد بررسی قرار بگیرد و بیماری‌های موجود شناسایی شوند.

بیوپسی معده به‌وسیله رو‌ش‌های مختلفی از جمله جراحی و آندوسکوپی صورت می‌گیرد.

دلایل نمونه برداری از معده چیست؟

از نمونه برداری معده اغلب برای تشخیص ناهنجاری‌های زیر استفاده می‌کنند:

شناسایی سرطان

بیوپسی معده ابزار مهمی برای تشخیص سلول‌های سرطانی یا تغییراتی که پیش‌ از سرطان  معده در لایه داخلی آن رخ می‌دهد، به‌شمار می‌ر‌ود.

این روش امکان شناسایی زودهنگام تومورهای بدخیم را فراهم می‌کند و شانس موفقیت در درمان را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. 

بررسی عفونت‌ها 

از بیوپسی برای تشخیص عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری و سایر عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی در معده استفاده می‌شود.

ارزیابی ناهنجاری‌های بافتی

پزشکان با بررسی بافت معده می‌توانند ناهنجاری‌های ساختاری مانند زخم یا پولیپ را تشخیص دهند و سلامت گوارشی بیمار را بسنجند.

انواع بیوپسی رایج معده

نمونه برداری از بافت معده با توجه به شرایط بیمار با روش‌های مختلف انجام می‌شود که برخی از رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

بیوپسی آندوسکوپی

این نوع بیوپسی معده متداول‌ترین روش است که با کمک دستگاه آندوسکوپی انجام می‌شود. پزشک در این روش با استفاده از یک دوربین کوچک و ابزارهای مخصوص، بافت مشکوک را از دیواره معده جدا می‌کند. بیوپسی اندوسکوپی اغلب برای بررسی زخم‌ها، ضایعات یا عفونت‌های معده به‌کار می‌رود.

بیوپسی با عمل جراحی

در بیوپسی با کمک جراحی، پزشک با ایجاد یک برش کوچک روی پوست به محل مورد نظر دسترسی پیدا می‌کند و بافت مشکوک را برمی‌دارد.

این روش برای خارج کردن توده‌ یا بررسی میزان پیشرفت سرطان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قبل از بیوپسی معده

قبل از مراجعه برای انجام آزمایش با کمک آندوسکوپی و جراحی باید مواردی را رعایت کنید که برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• 4 تا 6 ساعت قبل از مراجعه از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• لیست داروها و مکمل‌های مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.
• در صورت موافقت پزشک، مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین و وارفارین را چند روز قبل از آزمایش متوقف کنید.
• برای نمونه‌برداری با عمل جراحی از شب قبل نباید غذا بخورید.
• اگر به بیماری‌هایی مانند دیابت یا آلرژی مبتلا هستید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه آزمایش نمونه برداری از بافت معده

نمونه برداری با کمک آندوسکوپی اغلب به‌صورت سرپایی انجام می‌‌شود. بدین معنی که به بستری در بیمارستان نیاز ندارید. مراحل انجام آزمایش عبارتند از:

1. در ابتدا برای کاهش ناراحتی، ممکن است از یک اسپری بی‌حس‌کننده استفاده شود. در برخی موارد برای کاهش استرس، یک آرام‌بخش تجویز می‌شود تا بیمار احساس ناراحتی نکند‌؛ این آرام‌بخش به ایجاد حالت خواب‌آلودگی منجر می‌شود اما فرد را به‌طور کامل بیهوش نمی‌کند.
2. در طول آزمایش، به پهلو و روی یک تخت دراز می‌کشید و یک محافظ پلاستیکی بین دندان‌های شما قرار می‌گیرد. این محافظ برای جلوگیری از آسیب به دندان‌ها و محافظت از آندوسکوپ است.
3. سپس اپراتور به‌آرامی آندوسکوپ را از دهان ‌و مری عبور می‌دهد و به سمت معده هدایت می‌کند.
4. دوربینی که در نوک آندوسکوپ قرار دارد، تصاویر را به یک صفحه نمایش منتقل می‌‌سازد تا پزشک بتواند ناهنجاری‌های احتمالی در مری و معده را مشاهده کند.
5. در این هنگام، اپراتور نمونه‌های کوچکی از بافت را از قسمت‌های خاصی از معده برمی‌دارد. نمونه‌ها برای آزمایش و بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می‌شوند.
6. در پایان، اپراتور دستگاه آندوسکوپی را به‌آرامی از بدن خارج می‌سازد.

مراقبت‌های لازم بعد از نمونه برداری معده

نمونه برداری با روش آندوسکوپی به زمان استراحت نیاز ندارد و بیشتر افراد پس از حدود نیم ساعت استراحت آماده بازگشت به خانه هستند. اما در صورت دریافت داروی آرام بخش، باید مدت زمان بیشتری را در کلینیک بمانید تا اثرات آن از بین برود. بعد از مصرف دار‌وی آرام‌بخش تا 24 ساعت باید از رانندگی، کار با دستگاه‌های سنگین و مصرف الکل خودداری شود.

همچنین، لازم است فردی شما را تا خانه همراهی کند و حداقل 24 ساعت در کنارتان بماند تا اثرات دارو کاملاً برطرف شود.

برای کاهش درد و هضم بهتر غذا نیز به بیمار توصیه می‌شود تا دار‌وهای مسکن مصرف کنند و تا چند روز غذاهای نرم بخورند. پس از این مدت، بیشتر افراد می‌توانند فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرند. 

تفسیر جواب بیوپسی معده

تفسیر آزمایش بیوپسی معده توسط پاتولوژیست یا آسیب‌شناس انجام می‌شود. پاتولوژیست در جواب درباره بافت نمونه برداشته شده و مشاهدات خود می‌نویسد.

اطلاعات مندرج در این جواب به پزشک کمک می‌کند تا درمان موثری را در پیش بگیرد.