اصطلاح ام آر آی (MRI) مخفف عبارت تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (Magnetic resonance imaging) است. در واقع این تکنیک تصویربرداری پزشکی از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی تولید شده توسط کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌های بدن استفاده می‌کند.

عوارض ام آر آی بسیار کمند زیرا روشی غیرتهاجمی و بدون درد است که در آن از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود. به‌همین‌دلیل، خطرات روش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن شما را تهدید نمی‌کند.

برای به حداقل رساندن عوارض تصویربرداری MRI بهتر است به یک مرکز MRI معتبر در شهر خود مراجعه کنید. در ادامه به جزئیات بیشتر عوارض ام ار ای اشاره خواهیم کرد.

کاربرد اصلی ام ار ای چیست؟

تکنیک ام آر آی می‌تواند به‌عنوان یک روش تصویربرداری بسیار دقیق برای تولید تصاویری با وضوح بسیار بالا از اندام‌ها، بافت‌ها و سیستم اسکلتی سراسر بدن مورد استفاده قرار گیرد. اغلب پس از اینکه سایر روش‌های تصویربرداری، اطلاعات کافی برای تشخیص قطعی بیماری ارائه نکردند، انجام آن توصیه می‌شود. از انواع ناهنجاری‌ها که به کمک تصاویر ام آر آی قابل تشخیص هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آنوریسم مغزی، سکته مغزی و تومورهای مغزی
• مشکلات مربوط به مهره‌ها یا دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات مانند تومور یا التهاب ستون فقرات
• آنوریسم یا پارگی عروق قلب
• ناهنجاری‌های مربوط به غدد و اندام‌های داخل شکم
• مشکلات مربوط به مفاصل، بافت‌های نرم و استخوان‌های بدن

جالب است بدانید که گاهی با وجود تصاویر و نتایج ام آر آی، می‌توان جراحی بیمار را به تعویق انداخت یا آن را با دقت بیشتری هدایت کرد.

خطرات و عوارض ام ار ای

تجربه نشان داده است که هر تکنیک پزشکی در کنار مزایای عالی خود عوارض جانبی نیز دارد. اگرچه عوارض ام آر آی اندک و قابل چشم‌پوشی هستند اما شما به‌عنوان بیمار حق دارید که از آن‌ها مطلع باشید. علت بروز بخشی از این عوارض، عدم رعایت اصول مراقبتی پیش از تصویربرداری است.

ازآنجایی‌که در این تکنیک از آهنرباهای قوی استفاده می‌شود، وجود فلز در بدن شما با خطر جذب شدن توسط آهنربا همراه است. حتی اگر به سمت آهنربا جذب نشود، می‌تواند باعث مخدوش شدن تصویر نهایی شود. به‌همین‌دلیل پیش از انجام ام آر آی، پزشک از بابت نبود یکی از موارد زیر در بدن شما مطمئن می‌شود:

• پروتزهای مفصلی فلزی
• دریچه‌های مصنوعی قلب
• دفیبریلاتور قلبی
• پمپ‌های انسولین یا شیمی‌درمانی کاشته شده در بدن برای تزریق دارو
• محرک‌های عصبی کاشته شده در بدن
• دستگاه ضربان‌ساز قلب
• پین‌های فلزی، پیچ‌ها، صفحات، استنت‌ها یا منگنه‌های جراحی
• حلزون فلزی کاشته شده در گوش
• تراشه‌ها یا گیره‌های فلزی در داخل یا اطراف کره چشم
• گلوله، ترکش یا هر نوع قطعه فلزی دیگر
• دستگاه داخل رحمی مانند آی یو دی

بیمارانی با این شرایط، نمی‌توانند از روش ام آر آی برای تصویربرداری استفاده کنند. زیرا این خطر وجود دارد که آهنربای دستگاه، فلز موجود در این نواحی را حرکت دهد. معمولا اگر گیره، جواهرات یا انواع بدلیجات فلزی نیز همراه شما باشد، باید برای کاهش عوارض ام آر آی آن‌ها را خارج کنید.

اگر خالکوبی یا تاتو دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا این مسئله ممکن است بر تصویربرداری ام آر آی شما تأثیر منفی بگذارد. زیرا برخی از جوهرهای تیره‌رنگ‌ مخصوص خالکوبی حاوی فلز هستند. اگر فکر می‌کنید باردار هستید، به پزشک خود اطلاع دهید. چراکه هنوز اثرات منفی میدان‌های مغناطیسی بر روی جنین به‌خوبی شناخته نشده است.

گاهی نیاز است برای افزایش کنتراست و وضوح تصویر نواحی خاصی از بدن، از تزریق داخل وریدی (IV) مواد حاجب مانند گادولینیوم استفاده کرد. یکی از دلایل اصلی بروز عوارض ام آر آی، واکنش‌های آلرژیک یا غیر آلرژیک بدن به مواد حاجب است.

عوارض دیگر تصویربرداری MRI

اگر باردار یا در حال شیردهی هستید، ممکن است تزریق مواد حاجب برای جنین یا نوزاد مضر باشد. همچنین مهم است که از قبل مشکلات کلیوی یا کبدی خود را با پزشک یا تکنسین در میان بگذارید. مشکلات مربوط به این اندام‌ها ممکن است استفاده از مواد حاجب در طول ام آر آی را محدود کند.

یکی دیگر از عوارض ام آر آی تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا است. زیرا در طول تصویربرداری بیمار باید به‌تنهایی در یک ناحیه بسته دراز بکشد و هیچ حرکت بدنی نکند. هرگونه حرکت کوچک حتی برای تنفس می‌تواند باعث کاهش وضوح تصویر شود. معمولا در حین تصویربرداری صداهای تکراری و بلندی از قسمت داخلی آهنربای دستگاه شنیده می‌شود. این مسئله در بعضی از بیماران باعث ایجاد اضطراب و استرس می‌شود.

بنابراین پیش از ام آر آی، بیماران با هرگونه سابقه کلاستروفوبیا باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارند. می‌توان برای آن‌ها یک آرام‌بخش خفیف به‌منظور کاهش این احساس تجویز کرد. این کار کمک زیادی به کنترل این نوع از عوارض ام آر آی می‌کند.

پزشک و کارکنان بخش ام ار آی، در اتاق دیگری پشت شیشه وضعیت بیمار را بررسی و از وسیله‌های ارتباطی مانند میکروفون برای راهنمایی استفاده می‌کنند. مدت زمان انجام ام آر آی به نوع آن بستگی دارد و از نیم ساعت تا یک ساعت و نیم متغیر است. پس پزشک و بیمار باید از قبل به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که در این بازه زمانی عوارض ام آر آی به حداقل برسد!

نکات مهمی که باید پس از انجام ام آر آی به آن‌ها دقت کرد

پس از اتمام ام آر آی، کامپیوتر تصاویر بصری از ناحیه‌ای از بدن که اسکن شده است تولید می‌کند. این تصاویر را می‌توان از طریق کامپیوتر به یک سی‌دی منتقل کرد. پزشک متخصص رادیولوژی کسی است که به‌ طور ویژه برای تفسیر این تصاویر آموزش دیده است. تفسیر نهایی در قالب یک گزارش به پزشکی که درخواست ام آر آی داده است، ارسال می‌شود. سپس پزشک می‌تواند نتایج را با بیمار و خانواده او در میان بگذارد.

اگر در حین تصویربرداری آرام‌بخش دریافت نکرده باشید، می‌توانید بلافاصله پس از ام آر آی به فعالیت‌های معمول خود بازگردید.

سخن آخر

می‌توان ادعا کرد که عوارض ام آر آی به‌راحتی قابل کنترل هستند. زیرا بخش زیادی از این مسئله به دقت عمل کارکنان مرکز تصویربرداری بستگی دارد. اگر پزشک و تکنسین‌ها به نکات ذکرشده در این مطلب دقت کنند، مطمئنا نگرانی‌ای از بابت جابه‌جایی قطعات فلزی داخل و خارج بدن بیمار، تنگناهراسی و مخدوش شدن تصاویر نهایی وجود نخواهد داشت. بدین‌شکل، پرداخت هزینه مازاد نیز به بیمار تحمیل نمی‌شود. توصیه می‌کنیم پیش از هرگونه اقدامی در انتخاب مرکز تصویربرداری مورد نظر خود دقت بیشتری کنید!

مرکز ام آر آی تصویربرداری صدر به عنوان بهترین مرکز ام ار ای در تهران و با سابقه 20 ساله آماده ارائه مطمئن‌ترین خدمات تصویربرداری ام آر آی به تمامی عزیزان  می‌باشد.