به کمک سی تی اسکن شکم پزشکان می‌تواند وضعیت اندام‌ها، رگ‌های خونی و استخوان‌های حفره شکمی را بررسی کنند. این روش می‌تواند تصاویر مقطعی دو بعدی و سه‌بعدی از ناحیه خاصی از بدن بر روی صفحه کامپیوتر ارائه دهد. سی تی اسکن شکم و لگن ممکن است با تجویز ماده حاجب انجام شود.

اصولاً تصاویر دقیق‌تری در مورد اندام‌ها و ساختارهای شکم نسبت به عکسبرداری استاندارد با اشعه ایکس ارائه می‌دهد.

گاهی از این روش برای بیوپسی (نمونه‌برداری) از اندام‌ها یا تومور شکمی و آسپیراسیون (خروج) مایع از شکم نیز استفاده می‌شود.

دلایل انجام سی تی اسکن شکم چیست؟

معمولا سی تی اسکن شکم زمانی انجام می‌شود که پزشک به وجود مشکلی در ناحیه شکم مشکوک باشد. درحالی‌که نمی‌تواند اطلاعات کافی را از طریق معاینه فیزیکی یا تست‌های آزمایشگاهی بدست بیاورد.

برخی از دلایل رایج انجام این آزمایش عبارتند از:

• تشخیص علت درد و تورم مزمن شکمی
• بررسی علت کاهش وزن بی‌دلیل و وجود خون در ادرار و مدفوع
• بررسی دقیق‌تر علت وجود نتایج غیرطبیعی در آزمایش خون
• اطمینان از ظهور توده‌ای در شکم
• تشخیص سنگ کلیه و مثانه (برای بررسی اندازه و محل سنگ‌ها)
• تشخیص انسداد کلیه‌ها، هیدرونفروز، آسیب کلیه و بیماری کلیه پلی‌کیستیک
• بررسی محل انسداد روده و ضخیم شدن دیواره روده
• تشخیص عفونت‌هایی مانند آپاندیسیت و عفونت کلیه
• بررسی محل فتق شکمی
• بررسی میزان آسیب شکمی پس از تروما یا ضربه
• تشخیص آنوریسم آئورت شکمی و سایر بیماری‌های عروقی مانند لخته شدن خون، تنگی شریان کلیوی و ترومبوز ورید کلیه
• تشخیص سرطان اندام‌های شکمی
• بررسی میزان گسترش و متاستاز سرطان‌هایی که از خارج از شکم شروع شده‌اند.
• تشخیص پانکراتیت، کوله‌سیستیت حاد، آبسه پانکراس و انسداد مجاری صفراوی

مزایای سی تی اسکن شکم چیست؟

مزیت اصلی سی تی اسکن توانایی آن در تصویربرداری همزمان از استخوان، بافت نرم و عروق خونی است.

از سایر مزایای غیرقابل انکار سی تی اسکن شکم و لگن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• می‌تواند نتایج دقیق‌تری نسبت به عکسبرداری استاندارد با اشعه ایکس ارائه دهد.
• ناهنجاری‌ها و بیماری‌ها را زودتر تشخیص می‌دهد.
• با حداقل خطرات همراه است.
• روشی بدون درد و غیرتهاجمی است.
• روشی سریع و ساده است.
• برای جراحی اکتشافی یا بیوپسی می‌توان از آن استفاده کرد.

در اغلب موارد، با انجام سی تی اسکن شکم و لگن، دیگر نیازی به انجام روش‌های تشخیصی اضافی و تهاجمی‌تر نیست.

آمادگی های قبل از سی تی اسکن شکم و لگن

در صورت نیاز به دریافت ماده حاجب، احتمالا پزشک از شما می‌خواهد که 2 تا 4 ساعت قبل از انجام اسکن ناشتا باشید. حتی ممکن است از شما خواسته شود که مصرف برخی داروها را قبل از آزمایش متوقف کنید.

بهتر است لباس‌های گشاد و راحت بپوشید تا بتوانید به‌راحتی روی تخت دستگاه سی تی اسکن دراز بکشید.

برای پیشگیری از بروز هرگونه اختلال در کیفیت تصاویر، لازم است قبل از اسکن وسایل فلزی همراه با خود را خارج کنید.

ممکن است لازم باشد یک لیوان بزرگ ماده حاجب خوراکی بنوشید. این مایع حاوی باریم یا ماده‌ای به نام گاستروگرین است. باریم و گاستروگرین هر دو مواد شیمیایی هستند که به پزشکان کمک می‌کنند تا تصاویر بهتری از معده و روده شما دریافت کنند.

البته گاهی پزشک دستور تزریق داخل وریدی ماده جاجب حاوی ید را می‌دهد. این کار برای برای برجسته کردن رگ‌های خونی، اندام‌ها و سایر ساختارهای شکمی لازم است.

معمولاً بعد از گذشت 60 تا 90 دقیقه از دریافت ماده حاجب، اسکن انجام می‌شود.

قبل از انجام سی تی شکم و لگن، در صورت وجود موارد زیر حتما به پزشک خود اطلاع دهید:

• سابقه حساسیت به باریم، ید یا هر نوع رنگ کنتراست‌زا را دارید.
• مبتلا به دیابت هستید، زیرا در این شرایط ناشتا بودن ممکن است سطح قند خون را بیش‌ازحد کاهش دهد.
• درگیر یک بیماری کلیوی هستید، زیرا دریافت ماده حاجب ممکن است وضعیت شما را بدتر کند.
• باردار هستند، زیرا تابش اشعه ایکس با خطر بروز انواع ناهنجاری در جنین همراه است.

اگر به دستور پزشک لازم است برای انجام سی تی اسکن شکم و لگن اقدام کنید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات عالی و تجهیزات به روز مرکز سی تی اسکن مجتمع پزشکی صدر، بهره‌مند شوید.

بعد از سی تی اسکن شکم چه مراقبت‌هایی لازم است؟

هیچ محدودیت غذایی یا فیزیکی وجود ندارد و می‌توانید به فعالیت‌های معمول روزانه خود بازگردید. اگر در طول آزمایش از تزریق ماده حاجب استفاده شده است؛ در عرض 24 ساعت حداقل 1.5 لیتر آب بنوشید تا ماده حاجب از بدن شما دفع شود.

اگر دیابت دارید و برای سی تی ماده حاجب حاوی ید دریافت کرده‌اید؛ باید مصرف برخی از داروها را طبق نظر پزشک به مدت 48 ساعت متوقف کنید.

ابتدا تصاویر اسکن توسط رادیولوژیست بررسی و تفسیر می‌شوند. سپس نتایج برای پزشک معالج شما ارسال می‌شود. اگر نتایج شما غیرطبیعی است، پزشک احتمالا آزمایشات بیشتری را برای یافتن اطلاعات بیشتر برنامه‌ریزی می‌کند. هنگامی‌که تمام اطلاعات مورد نیاز خود را بدست آورد، گزینه‌های درمانی را با شما در میان می‌گذارد.

خطرات و عوارض سی تی اسکن شکم

از خطرات احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حساسیت به ماده حاجب
• قرار گرفتن بدن در معرض اشعه ایکس
• آسیب به عملکرد کلیه در اثر دریافت ماده حاجب

این روش نسبت به رادیوگرافی، از دوز بیشتری از اشعه ایکس استفاده می‌کند. به‌همین‌دلیل، انجام مکرر آن ممکن است خطر بروز جهش ژنتیکی و ابتلا به سرطان را افزایش دهد. با این حال، اکثر اسکنرهای جدید قادر به کاهش خطر قرار گرفتن بیمار در معرض تابش هستند.

اگر سابقه حساسیت ماده حاجب را دارید، از قبل به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است قبل از آزمایش به شما آنتی‌هیستامین یا داروهای ضدالتهاب بدهند. به‌ندرت، ممکن است باعث بروز واکنش آلرژیک تهدیدکننده زندگی شود. با این وجود، اگر در طول آزمایش دچار مشکل تنفسی شدید فوراً به تکنسین اطلاع دهید.

کلیه‌های شما به حذف ماده کنتراست‌زا تزریقی از بدن کمک می‌کنند. به‌همین‌دلیل، در صورت ابتلا به بیماری کلیوی و دریافت ماده حاجب، ممکن است بیماری شما تشدید شود.