سونوگرافی آنومالی یا اسکن آنومالی، یکی از انواع سونوگرافی است که وضعیت رشد اندام‌ها و اعضای بدن جنین را بررسی می‌کند. همچنین می‌تواند برخی از نقایص مادرزادی و ناهنجاری‌های آناتومیکی را تشخیص دهد. ازآنجایی‌که معمولاً در حدود هفته 18 تا 22ام بارداری انجام می‌شود، با عنوان سونوگرافی 20 هفتگی نیز یاد می‌شود.

در طی آن، سونوگرافیست از یک سونوگرافی دو بعدی، سه ‌بعدی یا حتی چهاربعدی برای گرفتن تصاویر از جنین داخل رحم استفاده می‌کند. سپس با اندازه‌گیری ابعاد جنین مطمئن می‌شود که متناسب با سن خود رشد می‌کند. همچنین ممکن است برای تعیین جنسیت نیز استفاده شود.

اسکن آنومالی چه زمانی نیاز است انجام شود؟

همانطورکه ذکر شد، یک اسکن دقیق و مهم است که برای بررسی هر قسمت از بدن جنین و برخی از انواع ناهنجاری انجام می‌شود. اصولاً طبق نظر پزشک، بهترین زمان سونوگرافی آنومالی در طی سه ماهه دوم بارداری تعیین می‌شود. 

معمولاً پزشک متخصص زنان و زایمان انجام آن را برای همه خانم‌های باردار توصیه می‌کند. به‌خصوص اگر طی سونوگرافی‌های قبلی، به وضعیت رشد فیزیکی جنین مشکوک شده باشد.

اگر قصد انجام سونوگرافی آنومالی در بهترین مرکز سونوگرافی در تهران را دارید، پیشنهاد ما به شما مراجعه به مرکز تصویربرداری مجتمع پزشکی صدر است. این مرکز علاوه‌بر کادر پزشکی حرفه‌ای، مجهز به به‌روزترین تجهیزات روز دنیا است.

سونوگرافی آنومالی چه مواردی را مشخص می‌کند؟

برخلاف سه ماهه اول بارداری که جنین شبیه یک خوشه کوچک از سلول‌ها است؛ در هفته بیستم بارداری شبیه یک نوزاد واقعی به نظر می‌رسد. به‌همین‌دلیل، در سونوگرافی 20 هفتگی می‌توان اندام‌ها و اعضای بدن جنین را اندازه‌گیری کرد تا پزشک مطمئن شود که به درستی رشد می‌کنند.

این اسکن همچنین به‌دنبال نشانه‌هایی از نقایص مادرزادی یا مشکلات ساختاری اندام‌های خاص (مانند مغز، ستون فقرات و قلب) در جنین است. ابتدا در این روش، سونوگرافیست نگاه دقیقی به وضعیت و ابعاد اندام‌های زیر در جنین می‌کند:

• قلب
• مغز، صورت، گردن و ستون فقرات
• کلیه‌ها و مثانه
• دست‌ها، پاها و انگشتان
• لب‌ها، چانه، بینی، چشم‌ها و صورت
• سینه و ریه
• معده و روده

سپس موارد زیر را بررسی می‌کند:

• ریتم ضربان قلب جنین
• جریان خون و محل اتصال بند ناف به جفت
• موقعیت جفت
• رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم
• مقدار مایع آمنیوتیک

بدین‌شکل، می‌تواند چندین بیماری جدی مانند موارد زیر را تشخیص دهد:

• آنسفالی
• سندرم داون یا تریزومی 18 و تریزومی 13
• لب‌شکری
• اسپینا بیفیدا
• ناهنجاری‌های مادرزادی قلب
• آژنزی کلیه (فقدان یک یا هر دو کلیه)
• گاستروشیزیس و امفالوسل (انواع نقص در دیواره شکم)
• دیسپلازی اسکلتی
• فتق دیافراگم (نقص یا سوراخ در دیافراگم)

بعد از سونوگرافی آنومالی، چه تست‌هایی در طی بارداری نیاز است؟

توجه به این نکته مهم است که نتایج بد ارائه شده برای سونوگرافی آنومالی توسط سونوگرافیست، به معنی تشخیص قطعی هیچ بیماری نیست. معمولاً نشانگر این است که به آزمایشات بیشتری نیاز است. ازاین‌رو، اگر پزشک در مورد هر چیزی در سونوگرافی 20 هفتگی نگران باشد؛ ممکن است انجام آزمایش‌های دیگری مانند موارد زیر را توصیه کند:

• آمنیوسنتز
• نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی
• تکرار سونوگرافی تحت نظر پریناتولوژیست (پزشک متخصص بارداری‌های پرخطر)

بدین‌شکل، می‌تواند اهمیت یافته‌ها را ارزیابی کند و برای ادامه بارداری یا سقط جنین تصمیم بگیرد. قابل ذکر است، چندین آزمایش که نشان‌دهنده افزایش بروز خطر ناهنجاری‌های مادرزادی هستند را می‌توان قبل از هفته 20 ام بارداری انجام داد.

به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم از اوایل بارداری تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان باشید.

مراقبت‌های لازم قبل از سونوگرافی آنومالی چیست؟

معمولاً برای انجام اسکن آنومالی، نیاز به آمادگی خاصی نیست. البته برخی از سونوگرافیست‌ها ممکن است توصیه کنند که به‌منظور سهولت در دیدن تصاویر و افزایش احتمال حرکت جنین، از قبل مثانه مادر پُر باشد. همچنین گوشزد می‌کنند که این نوع سونوگرافی زنان در دوران حاملگی، کمی بیشتر طول می‌کشد.

چگونه اسکن آنومالی انجام می‌شود؟

سونوگرافی 20 هفتگی مانند سونوگرافی NT (یا همان اسکن 12 هفتگی) انجام می‌شود. معمولاً سونوگرافیست از شما می‌خواهد که روی تخت معاینه دراز بکشید. سپس یک ژل مخصوص روی شکم شما مالیده و به آرامی مبدل دستگاه سونوگرافی روی نقاط مختلف شکم حرکت داده می‌شود.

بدین‌شکل، یک تصویر سیاه و سفید دوبعدی روی مانیتور ایجاد و نمای جانبی از جنین نشان داده می‌شود.

ممکن است متوجه شوید که سونوگرافیست خطوطی را روی صفحه می‌کشد. این خطوط برای اندازه‌گیری اندازه اندام‌ها و ارزیابی سن حاملگی، به‌عنوان خط‌کش عمل می‌کنند.

اگر موقعیت قرار گرفتن جنین به‌گونه‌ای باشد که روند اندازه‌گیری اندام‌ها را سخت کند، سونوگرافیست ممکن است از شما بخواهد که کمی حرکت کنید یا یک نوشیدنی شیرین بنوشید تا جنین حرکت کند. بعد از اینکه تمام تصاویر گرفته شدند و سونوگرافیست از تمام زوایا و اندازه‌گیری‌ها راضی بود؛ می‌توانید ژل را از روی شکم خود پاک کنید و بلافاصله به منزل بازگردید.

آیا نتایج سونوگرافی آنومالی دقیق است؟

اگر اسکن آنومالی نشان داد مشکلی وجود دارد، ممکن است انجام آزمایش دیگری به شما پیشنهاد شود تا از وضعیت جنین خود مطمئن شوید. به‌همین‌دلیل، معمولاً این اسکن به‌منظور ارائه شاخص‌ها یا نشانگرهایی از مشکلات جدی سلامتی انجام می‌شود.

از طرفی، اگرچه سونوگرافی 20 هفتگی می‌تواند شرایط خاصی را تشخیص دهد، اما نمی‌تواند همه ناهنجاری‌ها را شناسایی کند.

برخی از شرایط وجود دارند که تا زمانی‌که نوزادتان به دنیا نیامده است از آن‌ها مطلع نخواهید شد. به عنوان مثال، بسیاری از ناهنجاری‌های قلبی تا زمان تولد تشخیص داده نمی‌شوند و ممکن است ندانید که آیا کودکتان اسکولیوز دارد یا خیر. به‌همین‌دلیل باید تمامی انواع سونوگرافی حاملگی را با نظر پزشک خود انجام دهید.

سوالات متداول