منظور از پوکی استخوان (استئوپروز)، از دست دادن تدریجی کلسیم و سایر مواد معدنی استخوان است که منجر به کاهش تراکم و شکننده‌تر شدن بافت استخوان‌ها می‌شود. حتی اگر سالم و خوش‌اندام هستید، ممکن است به پوکی استخوان یا عارضه پیش‌زمینه آن یعنی استئوپنی مبتلا شوید. زیرا علل و فاکتورهای خطر زیادی در بروز این بیماری خاموش موثر هستند.

مطالعات نشان داده‌اند که زنان به‌دلیل بارداری، تغییرات هورمونی دوران یائسگی و طول عمر بیشتر، تقریباً 3 برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتدا به این بیماری هستند. متاسفانه به‌دلیل سبک زندگی بی‌تحرک و رژیم غذایی ناسالم، شیوع پوکی استخوان در زنان در حال افزایش است.

به‌همین‌دلیل، روماتولوژیست‌ها توصیه می‌کنند که زنان از سن 50 سالگی به بعد به طور منظم تست تراکم استخوان را انجام دهند. البته در صورت وجود سابقه خانوادگی، اسکن تراکم استخوان در سن 35 سالگی توصیه می‌شود.

چرا زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می‌شوند؟

از نظر محققان عوامل زیر خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند:

• داشتن نژاد سفیدپوست و آسیایی
• سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان
• مصرف اندک کلسیم و ویتامین D 
• ابتلا به برخی بیماری‌ها (مانند پرکاری تیروئید، ام اس، سلیاک، نارسایی کلیه، دیابت و آرتریت روماتوئید)
• مصرف سیگار و الکل
• چاقی و کم‌تحرکی 

به طور کلی زنان به دلایل زیر بیشتر از مردان درگیر این بیماری می‌شوند. از دلایل اصلی بروز پوکی استخوان در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

استخوان‌های زنان کوچک‌تر و سبک‌تر هستند

ازآنجایی‌که اغلب زنان در مقایسه با مردان قد کوتاه‌تر و سایز بدن کوچک‌تری دارند، استخوان‌های آن‌ها سبک‌تر و بیشتر مستعد شکستگی هستند. از نظر محققان اگر وزن شما 58 کیلوگرم یا کمتر است، استخوان‌های شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.

انجام تمرینات قدرتی مانند بلند کردن وزنه و دویدن یا پیاده‌روی، به علاوه خوردن یک رژیم غذایی غنی از کلسیم، می‌تواند به رشد استخوان‌های شما در جوانی کمک کند.

جنین در دوران بارداری، کلسیم و مواد معدنی مورد نیاز خود از مادر می‌گیرد

اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید، باید رژیم غذایی شما سرشار از کلسیم و ویتامین D باشد، زیرا جنین یا نوزاد در حال رشد شما از این مواد مغذی برای تشکیل استخوان‌های سالم استفاده می‌کند.

در‌صورتی‌که ویتامین‌ها و مواد معدنی را به اندازه کافی از رژیم غذایی خود دریافت نکنید، بدن کلسیم مورد نیاز کودک را از تجزیه استخوان‌های شما می‌گیرد. همین مساله باعث می‌شود که بعد از زایمان در اثر کاهش تراکم استخوان دچار پوکی استخوان شوید.

زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند

زنان به طور متوسط ​​تقریبا پنج سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند. با توجه به اینکه هر سال به طور طبیعی 2 تا 3 درصد از توده استخوانی خود را از دست می‌دهید، بنابراین عمر طولانی‌تر ممکن است شما را در معرض خطر بروز پوکی استخوان و در مرحله بعد شکستگی لگن و سایر استخوان‌ها قرار دهد.

تاثیر یائسگی بر پوکی استخوان در زنان چیست؟

وجود مقدار مناسبی از هورمون زنانه استروژن برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است. زیرا از استخوان‌ها در برابر از دست دادن کلسیم محافظت می‌کند.

پس از یائسگی، سطح استروژن کاهش می‌یابد. این مساله می‌تواند منجر به کاهش سریع تراکم استخوان شود. به گفته دفتر سلامت زنان آمریکا، کاهش استروژن می‌تواند در 10 سال اول یائسگی منجر به تحلیل یک‌چهارم توده استخوانی شود.

اگر زنان جوان قبل از سن 45 سالگی به‌دلیل هیسترکتومی (برداشتن رحم)، انجام تمرینات ورزشی سنگین و حرفه‌ای، چاقی بیش‌ازحد و مشکلات شدید عصبی یائسگی زودرس را تجربه کنند، احتمال بروز پوکی استخوان در آن‌ها وجود دارد. پس پوکی به‌دلیل تغییرات هورمونی مختص زنان مسن نیست!

برای پیشگیری از پوکی استخوان در زنان، پزشکان علاوه‌بر انجام منظم تست تراکم استخوان، ایجاد تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی و هم‌چنین مصرف مکمل‌های کلسیم را نیز توصیه می‌کنند.

نشانه‌های پوکی استخوان در زنان

معمولا در وضعیت استئوپنی هیچ علامتی از کاهش تراکم استخوان بروز نمی‌کند. در واقع هنگامی‌که استخوان‌ها در اثر پوکی استخوان ضعیف می‌شوند، ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنید:

• کمردرد، در اثر شکستگی یا تخریب مهره‌های ستون فقرات
• کاهش طول قد در طول زمان (به میزان 3 سانتی‌متر یا بیشتر)
• بیماری کیفوز و ایجاد قوز کمر و پشت
• شکستگی بی‌دلیل استخوان‌ها (به‌خصوص استخوان‌های دست و پا)
• تنگی نفس به‌دلیل فشرده شدن دیسک‌های ستون فقرات و کاهش ظرفیت ریه‌ها