سندرم تونل کارپال عارضه شایعی است که موجب بی‌حس شدن انگشتان دست و بازو می‌شود. تشخیص و درمان به موقع این عارضه در درمان اثربخش آن تاثیرگذار است. در این مطلب قصد داریم راهنمای کاملی درباره سندروم تونل کارپال و راه‌های تشخیص و درمان آن در اختیار شما قرار دهیم.

سندرم تونل کارپال چیست؟

عصب مدین از ریشه‌های عصبی گردنی منشا می‌گیرد و یک عصب در بازو را تشکیل می‌دهد که از طریق مچ به دست می‌رسد. حسی که در انگشتان شست، اشاره و انگشت حلقه وجود دارد به‌واسطه عصب مدین ایجاد می‌شود.

تونل کارپال محلی باریک در مچ دست است که کف و کناره‌های آن را استخوان‌های کارپال پوشش می‌دهد و موجب محافظت از عصب مدین و تاندون عضلات خم کننده انگشتان می‌شود. برای کش آمدن و بزرگ شدن تونل کارپال فضای کمی وجود دارد.

بنابراین زمانی که تونل کارپال باریک شود یا بافت سینوویوم اطراف تاندون عضلات خم کننده متورم شوند، فشاری به عصب مدین وارد می‌شود که باعث می‌شود تاندون‌ها و حرکت انگشتان روان نباشد و موجب درد، بی‌حسی و ضعف در دست می‌شود.

علل ابتلا به سندرم تونل کارپال چیست؟

یکی از سوالات متداول افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال این است که چه عواملی موجب تنگ شدن تونل کارپال می‌شود. موارد زیر مهم‌ترین عوامل ابتلا به این سندرم هستند.

وراثت

اولین عامل مهمی که باعث ایجاد سندرم تونل کارپال می‌شود، وارثت است. در برخی از افراد به‌طور ارثی تفاوت‌های آناتومیکی وجود دارد که موجب تنگ شدن فضای عصب مدین می‌شود.

حرکات تکراری

فعالیت‌های طولانی مدت و تکراری از عوامل مهم دیگری هستند که موجب فشار بر عصب مدین می‌شوند.

بارداری

بارداری با تغییرات هورمونی همراه است که موجب تورم و فشار بر عصب مدین و سندرم تونل کارپال می‌شود.

بیماری‌ها

برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و اختلالات غده تیروئید هم ممکن است تونل کارپال را تنگ کنند و به عصب مدین فشار بیاورند.

تشخیص سندرم تونل کارپال

پزشک برای تشخیص ابتلا به سندروم تونل کارپال از روش‌های متعددی کمک می‌گیرد. اولین اقدام پزشک گرفتن شرح حال از بیمار و معاینه فیزیکی است. بدین منظور پزشک از بیمار می‌پرسد: چه علائمی دارد، از چند وقت قبل این علائم بروز کرده است، آیا بیمار سابقه بروز این نشانه‌ها را داشته است یا نه.

برای معاینه فیزیکی بیمار، پزشک با ضربه یا ایجاد فشار روی عصب مدین یا خم کردن انگشتان، بی‌حس شدن آن را بررسی می‌کند. همچنین عضلات پایین انگشت شست را هم از لحاظ میزان حساسیت و ضعف بررسی می‌کند.

بیمارانی که از مدتی قبل به این عارضه مبتلا هستند، ممکن است عضلات اطراف پایین انگشت شست آن‌ها از بین رفته باشد و انگشتشان کوچک شده باشد.

آزمایشات تشخیص تونل کارپال

پزشک پس از بررسی حس و توانایی دست بیمار، از آزمایشات تشخیصی هم می‌تواند استفاده کند.

با استفاده از آزمایشات تشخیصی مشخص می‌شود که عصب مدین چقدر تحت فشار است یا اینکه مشخص می‌شود بیماری‌های عصبی دیگری مانند نوروپاتی عصب مدین را تحت فشار قرار داده است یا نه.

آزمایشات الکتروفیزیولوژی که بدین منظور انجام می‌شود شامل موارد زیر است:

آزمایشات هدایت عصب

این آزمایش هدایت عصب، شدت مشکل ایجاد شده را برای پزشک مشخص می‌کند. روش انجام هدایت عصبی به این صورت است که سیگنال‌هایی از داخل عصب دست و بازو عبور می‌کند و مشخص می‌شود چه وقتی این سیگنال‌ها به درستی هدایت نمی‌شوند.

نوار عصب و عضله

یکی دیگر از آزمایشاتی که به تشخیص تونل کارپال کمک می‌کند، نوار عصب و عضله است. با استفاده از این نوار میزان فعالیت الکتریکی عضلات سنجیده می‌شود و مشخص می‌شود که میزان آسیب عصب و عضله چقدر است.

نحوه انجام نوار عصب و عضله به این صورت است که سوزن کوچکی داخل عضلات قرار می‌گیرد و جریان الکتریکی عضلات شناسایی می‌شوند. همچنین برای اینکه سرعت تکانه‌های الکتریکی اعصاب بررسی شود، دو الکترود روی سطح پوست قرار می‌گیرند تا با شوکی که به اعصاب فرستاده می‌شود، سرعت تکانه هم اندازه‌گیری شود.

سونوگرافی

یکی دیگر از راه‌های تشخیص تونل کارپال استفاده از سونوگرافی است. سونوگرافی با امواج مافوق صوت تصویری از بافت و استخوان را ایجاد می‌کند و علائم فشار به عصب را نشان می‌دهد.

عکس رادیولوژی

با کمک عکس رادیولوژی می‌توان تصویری از ساختار استخوان را مشاهده کرد. بیمارانی که در حرکت دادن مچ دست احساس درد داشته باشند یا با علائمی مانند گزگز و بی‌حسی مواجه باشند، برای اطمینان از عدم ابتلا به آرتریت یا آسیب به رباط یا شکستگی استخوان لازم است از موضع درد عکس رادیولوژی بگیرند.  

ام آر آی

در مورد موثر بودن تشخیص سندرم تونل کارپال با ام آر آی نظرات مختلفی وجود دارد. برخی از پزشکان معتقدند تصویربرداری از بافت نرم موجب تشخیص بهتر می‌شود درحالی‌که گروهی دیگر معتقدند روش مناسبی برای تشخیص فشار به عصب مدین نیست.

پزشکان از ام آر آی برای تشخیص آسیب به عصب به دنبال زخمی شدن یا ایجاد آسیب و تومور هم استفاده می‌کنند.