تومورهای قاعده جمجمه نوع نادری از انواع تومور هستند. آن‌ها در پایه جمجمه ایجاد می‌شوند و می‌توانند علائم مختلفی ایجاد کنند. تشخیص تومور قاعده جمجمه و درمان آن اغلب دشوار است. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، پیش‌آگهی برای بیماران مبتلا به تومورهای قاعده جمجمه می‌تواند مثبت باشد.

تومور قاعده جمجمه چیست؟

قاعده جمجمه ساختار بسیار پیچیده‌ای دارد. زیرا هر عصب در بدن که سیگنال‌ها را از اندام به مغز و از مغز به اندام‌ها منتقل می‌کند، از این بخش می‌گذرد. تومور قاعده جمجمه که در این ناحیه ایجاد می‌شود؛ نزدیک اعصاب و رگ‌های خونی مهم مغز، نخاع، سر و گردن هستند. این تومورها می‌توانند در داخل یا خارج جمجمه رشد کنند.

البته همه تومورهای پایه جمجمه بدخیم نیستند. اما حتی تومورهای خوش‌خیم نیز می‌توانند علائمی ایجاد کنند که بر سلامتی بیمار تأثیر گذاشته و نیاز به درمان داشته باشد.

انواع تومور قاعده جمجمه

طیف وسیعی از تومورهای پایه جمجمه وجود دارد که براساس نوع تومور و محل قرارگیری آن طبقه‌بندی می‌شوند. برخی از رایج‌ترین انواع این تومورها عبارتند از:

• نوروم آکوستیک یا شوانوم دهلیزی (Acoustic neuromas)
• کوردوما (Chordomas)
• کندروسارکوم (Chondrosarcomas)
• کرانیوفارنژیوم (Craniopharyngiomas)
• استزیونوروبلاستوما یا نوروبلاستوم بویایی
• کیست‌های اپیدرموئید (Epidermoid cysts)
• آنژیوفیبروم نازوفارنکس نوجوانان ((Juvenile nasopharyngeal angiofibroma
• مننژیوم (Meningiomas)
• متاستازهای ناشی از سرطان‌های سیستمیک یا سر و گردن
• پاراگانگلیوما (Paragangliomas)
• سرطان سینوس پارانازال (Paranasal sinus cancer)
• تومورهای هیپوفیز (Pituitary tumors)
• کیست‌های شکاف
• شوانوماس (Schwannomas)

تشخیص و درمان در مجتمع پزشکی صدر

مجتمع پزشکی صدر، انواع روش‌های تصویربرداری و درمانی را برای درمان و تشخیص تومور قاعده جمجمه را ارائه می‌دهد. صدر دارای یک کلینیک تومور استخوان پیشرفته نیز می‌باشد.

می‌توانید با استفاده از برترین پزشکان تومورهای استخوانی و با روش‌های پیشرفته تشخیصی و درمانی، تومورهای موجود در استخوان جمجمه و سایر نواحی بدن را نیز تشخیص و درمان کنید.

علائم تومورهای قاعده جمجمه

علائم تومور قاعده جمجمه بسته به ‌اندازه، محل و نوع تومور از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است.

گاهی اوقات، علائم تا زمانی که تومور به‌اندازه کافی برای فشارآوردن بر ساختارهای حیاتی مغز بزرگ نشود، آشکار نمی‌گردد.

در بیماران بدون علائم نیز ممکن است سرطان استخوان جمجمه و تومور قاعده جمجمه پس از انجام اسکن تصویربرداری برای یک بیماری نامربوط، کشف شود.

به‌طور کلی، علائم تومور قاعده جمجمه شامل موارد زیر است:

• سردرد
• تاری یا دوبینی
• از دست دادن شنوایی
• دشواری در تنفس
• مشکل در بلع
• تغییر حس بویایی

روش‌های تشخیص تومور قاعده جمجمه

در ابتدا پزشکی این تومور را با یک معاینه فیزیکی و به‌دنبال آن یک معاینه عصبی برای بررسی تعادل، هماهنگی، رفلکس‌ها، توانایی تفکر و یادآوری، شنوایی و بینایی بررسی می‌کند. در مراحل بعدی ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری تجویز کند.

آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص تومور قاعده جمجمه عبارتند از:

• ام آر آی (MRI)
• سی تی اسکن
• اسکن هسته‌ای استخوان: یک ماده رادیواکتیو به جریان خون تزریق می‌شود، اگر تومور وجود داشته باشد، تومور ماده را جذب کرده و در رایانه نشان‌ داده می‌شود.
• پت اسکن: این روش تشخیصی تغییرات سلولی را تشخیص می‌دهد و اغلب در کنار سی‌تی اسکن انجام می‌شود.
• آندوسکوپی

اگر علائم تومور استخوان نیز وجود داشته باشد و همچنین معاینات انجام‌شده وجود تومور در استخوان جمجمه را نیز تشخیص دهند، اقدامات درمانی برای تومور قاعده جمجمه و استخوان به صورت هم‌زمان انجام می‌شود.

روش‌های درمان تومور قاعده جمجمه

بسیاری از تومورهای قاعده جمجمه از طریق جراحی درمان می‌شوند، اما درمان ممکن است شامل پرتودرمانی و یا شیمی‌درمانی نیز باشد تا مغز و ساختارهای حیاتی اطراف حفظ شوند.

برای درمان این تومورها متخصصان جراحی سر و گردن، جراحی مغز و اعصاب، انکولوژی، پرتو انکولوژی، گوش و حلق و بینی، رادیولوژی، نوروانکولوژی و چشم پزشکی همه با هم همکاری می‌کنند. آنها براساس محل، نوع و اندازه تومور، درمان را مشخص می‌کنند. درمان‌های رایج این نوع تومور شامل موارد زیر است:

نظارت فعال

برای برخی از بیماران مبتلا به تومور مغزی خوش‌خیم یا غده‌هایی که هیچ علامتی ندارند، ممکن است به‌جای درمان، نظارت فعال انجام شود. این نظارت فعال شامل مشاهده علائم و انجام منظم ام آر آی یا سی تی اسکن است تا زمانی که لازم شد، اقدامات درمانی انجام شود.

عمل جراحی

طیف گسترده‌ای از روش‌های جراحی وجود دارد که برخی از آن‌ها تهاجمی و برخی دیگر ساده‌تر و کم‌تهاجمی هستند.

جراحی‌های مغز و اعصاب کم‌تهاجمی، مانند جراحی آندوسکوپی قاعده جمجمه اندونازال، دوره نقاهت کوتاه‌ و عوارض کم‌تری دارد. این رویکرد شامل دسترسی به تومور از طریق بینی با استفاده از دوربین‌ها و ابزارهای کوچک، بدون ایجاد برش در صورت یا پوست سر است.

در مقابل طیف وسیعی از جراحی‌های تهاجمی و پیچیده تومور هم وجود دارد که با بازکردن جمجمه و با استفاده از تکنیک‌های جراحی میکروسکوپی انجام می‌شود.

پرتودرمانی

در پرتودرمانی پزشک متخصص تشعشعات را اغلب با دقت زیر یک میلی‌متر، روی تومور متمرکز می‌کند. این تنظیم دقیق سبب می‌شود از تابش اشعه به بافت سالم و ساختارهای مهم اطراف جلوگیری گردد. برخی از تکنیک‌های پرتودرمانی که برای درمان تومور قاعده جمجمه استفاده می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:

رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS)

به‌صورت یک روش سرپایی طی چند جلسه انجام می‌شود. از سیستم‌های موقعیت‌یابی بسیار دقیق و تصویربرداری سه بعدی برای نقشه‌برداری دقیق از محل تومور و آناتومی اطراف استفاده می‌کند.

بدون هیچ برشی، پزشک می‌تواند با دقت بالا، پرتوها را به تومور تابانده و باعث کوچک‌شدن یا ناپدید‌شدن آن شود. از آنجایی که این رویکرد بسیار هدفمند است، بافت طبیعی اطراف تومور تابش کمی دریافت می‌کند یا اصلاً در معرض تشعشع قرار نمی‌گیرد.

رادیوتراپی تعدیل‌شده از نظر شدت (IMRT)

در ابتدا برای درمان سرطان سر و گردن استفاده می‌شد. IMRT شکل دقیق رادیوتراپی سه بعدی است که از رایانه و پرتوهای متعدد برای شکل‌دادن به تابش ناحیه درمان استفاده می‌کند. این روش به پزشک این امکان را می‌دهد که دوز تابش را در نواحی تومور افزایش بدهد و در عین‌حال مناطق حساسی مانند ساقه مغز و نخاع را از تابش ایمن نگاه دارد.

پرتودرمانی هدایت‌شده با تصویر (IGRT)

در طول یک دوره درمانی به منظور ارزیابی پاسخ تومور انجام می‌شود. این روش به پزشکان اجازه می‌دهد تا در طول دوره پرتودرمانی، روش درمان را تعدیل کنند.

شیمی‌درمانی

در موارد نادر، تومورهای قاعده جمجمه ممکن است علاوه‌بر پرتو‌درمانی به شیمی‌درمانی نیز نیاز داشته باشند.

برای تومورهای بدخیم، ممکن است پزشک ایمونوتراپی را نیز توصیه کند. شامل درمان‌هایی است که به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را جست‌و‌جو و شناسایی و به آن‌ها حمله کند.