آرتروز گردن (اسپوندیلوز گردن) و دیسک گردن (اسپوندیلیت گردن) دو نوع متفاوت از بیماری‌های اسکلتی عضلانی شایع ناحیه گردن هستند که هر دو باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شوند. تفاوت اصلی آن‌ها در محل و نوع آسیب ایجادشده در وضعیت مهره‌های ستون فقرات است.

کل ستون فقرات از 24 مهره تشکیل شده است که 7 مهره بالایی آن به گردن اختصاص دارد. بین هرکدام از مهره‌ها یک دیسک وجود دارد و به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند. اصولاً دیسک‌ها از بافت همبند، تاندون‌ها و رباط‌ها تشکیل شده‌اند و در عین انعطاف‌پذیری بالا ساختار قوی دارند.

تجربه نشان داده است که آرتروز گردن اغلب در اثر افزایش سن و تحلیل و انحطاط اجزای ستون فقرات ایجاد می‌شود، درحالی‌که دیسک گردن در اثر بیرون‌زدگی یا پارگی یک یا چند مورد از دیسک‌ها و التهاب و فشار آن‌ها به ریشه عصبی ظاهر می‌شود.

خوشبختانه پزشکان متخصص درد حاضر در بهترین کلینیک درد در تهران واقع در مجتمع پزشکی صدر می‌توانند به‌جای جراحی، از دارودرمانی و روش‌های عملی مانند کایروپراکتیک برای درمان هر دو این بیماری‌ها اقدام کنند.

آرتروز گردن چیست؟

طبق آمار، تقریباً 85 درصد از افراد بالای 60 سال دچار آرتروز گردن می‌شوند. چراکه با افزایش سن بروز ساییدگی، پارگی یا حتی تغییرات سلولی در بافت همبند، عضلات، مفاصل و دیسک‌های ستون فقرات طبیعی است.

به‌عنوان مثال، اغلب دیسک‌ها رطوبت خود را از دست می‌دهند و در اثر سفت‌شدن بیش‌ازحد تخریب می‌شوند.

بهتر است بدانید که آرتروز گردن صرفاً افراد مسن را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد، بلکه ورزشکاران جوان رشته‌های ژیمناستیک، قایقرانی و کشتی به‌دلیل انجام حرکات تکراری در ناحیه گردن نیز تحت خطر هستند.

متاسفانه چون این بیماری در افراد جوان علائم بارزی ایجاد نمی‌کند، ممکن است خیلی دیر تشخیص داده شود و عوارض آن به حداکثر میزان برسد.

دیسک گردن چیست؟

اصولاً دیسک گردن در اثر التهاب غضروف بین مهره‌ها و بیرون‌زدگی یا پارگی آن‌ ایجاد می‌شود.

در واقع عوامل مختلفی باعث وارد شدن فشار بیش‌ازحد به مهره‌ها و برآمدگی دیسک‌ها به بیرون می‌شود. در این شرایط به اعصاب ناحیه گردن فشار وارد شده و علاوه‌بر گردن ممکن است نواحی اطراف مانند شانه‌ها نیز شروع به درد گرفتن کنند.

تفاوت آرتروز و دیسک گردن  

به طور کلی، می‌توان گفت که دیسک گردن در اثر بیرون‌زدگی و التهاب دیسک در اثر وارد شدن فشار به مفاصل گردن ایجاد می‌شود و آرتروز گردن در اثر ساییدگی مهره‌ها و تحلیل مفاصل بین آن بروز می‌کند. بنابراین، هر دو به طرق مختلفی مفاصل بین مهره‌های گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به‌همین‌دلیل علائم، علل و روش‌های تشخیصی و درمانی متفاوتی دارند.

تفاوت آرتروز و دیسک گردن از نظر علل

پزشکان معتقد هستند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز دیسک گردن موثر هستند. امروزه ژن‌های موثر در بروز این بیماری کشف شده‌اند. از عوامل محیطی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سبک زندگی ناسالم
• وقایع آسیب‌زا مانند تصادف یا سقوط از ارتفاع
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سموم خاص
• آسیب‌‎های مفصلی در اثر ورزش یا فعالیت شغلی

برخلاف دیسک گردن، هنوز علت قطعی برای آرتروز گردن کشف نشده است و همچنان پزشکان معتقد هستند که افزایش سن و ساییدگی مفاصل گردن در بروز آن موثر هستند.

تفاوت آرتروز و دیسک گردن از نظر علائم

از علائم آرتروز گردن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گردن‌دردی که با استراحت کردن بهبود پیدا نمی‌کند.
• سفتی گردن
• بی‌حسی و احساس سوزن‌سوزن شدن اندام‌ها به‌خصوص دست‌ها
• ناتوانی در چرخاندن یا خم‌کردن گردن
• سردرد و احساس درد در شانه‌ها و بازوها

معمولاً علائم دیسک گردن شامل موارد زیر است:

• گردن‌دردی که بازوها و شانه‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• سفتی گردن
• بی‌حسی و احساس ضعف در بازوها و شانه‌ها
• مشکل در ایجاد تعادل بدن
• کاهش دامنه حرکتی گردن

در صورتی که هر کدام از علائم بالا را در ناحیه گردنتان احساس کردید، بهتر است در اولین فرصت به پزشک متخصص ارتوپدی یا درد مراجعه کنید.

تفاوت آرتروز و دیسک گردن از نظر روش‌های تشخیصی

پزشک متخصص ارتوپد در مرحله اول به کمک معاینه فیزیکی سعی می‌کند که محل درد را ریشه‌یابی کند.

سپس از شما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی، نوع شغل و سبک زندگی می‌پرسد. ازآنجایی‌که ممکن است تشابهاتی میان علائم آرتروز و دیسک گردن مشاهده شود، در نهایت انجام آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی مانند اشعه‌ایکس، سی‌تی‌اسکن (CT scan) و در مرحله آخر ام‌آر‌آی (MRI) ضرورت پیدا می‌کند.

پس از مشاهده این تصاویر، پزشک می‌تواند برای تشخیص نهایی اقدام کند.

درمان آرتروز گردن

اولین نکته در درمان دیسک و آرتروز گردن، مراجعه به یک پزشک متخصص ارتوپد یا درد است. تمامی درمان‌ها با توجه به وضعیت سلامتی و شرایط شما و پس از بررسی‌های لازم توسط متخصص انجام می‌شود.

ازآنجایی‌که آرتروز گردن همیشه علائم بارزی ندارد، در این شرایط پزشکان ضرورتی برای شروع درمان نمی‌دانند. به‌محض بروز علائم و مزمن‎شدن آن‌ها لازم است که درمان‌های محافظه‌کارانه زیر انجام شوند:

• فیزیوتراپی در قالب ماساژدرمانی، سرما و گرمادرمانی یا استفاده از امواج فراصوت
• مصرف داروهای خوراکی
• تزریق داروهای استروئیدی
• استفاده از بریس گردن

این بیماری معمولاً در افراد مسن به شکل مزمن بروز می‌کند و حالت پیشرونده ندارد. به‌همین‎دلیل، انجام جراحی برای درمان آرتروز گردن، فقط در موارد نادر انجام می‌شود. هدف از جراحی نیز صرفا کاهش فشار بر روی نخاع و اعصاب به کمک قرار دادن ایمپلنت یا ادغام مهره‌ها است.

درمان دیسک گردن

برای درمان دیسک گردن، در مراحل اولیه از فیزیوتراپی، روش‌های کنترل درد و مصرف داروهای خوراکی تحت نظر پزشک متخصص طب فیزیکی استفاده می‌شود.

اگر موثر واقع نشدند احتمالا برای تزریق داروهای ضدالتهاب استروئیدی در مفاصل ستون فقرات توسط متخصص بیهوشی اقدام می‌شود. جراحی گزینه آخر و فقط زمانی انجام می‌شود که درد ناشی از دیسک گردن باعث ایجاد اختلال شدید در زندگی بیمار شده باشد.

برای تشخیص و درمان دیسک و آرتروز گردن زیر نظر برترین متخصصان درد در تهران، می توانید به کلینیک درد مجتمع پزشکی صدر مراجعه کنید.

بایدها و نبایدها در مورد آرتروز و دیسک گردن

اگر در سنین 60 سال به بالا هستید و علائمی مانند گردن‌درد یا سفتی گردن مدام شما را اذیت می‌کنند، حتما برای تشخیص آرتروز به پزشک متخصص ارتوپد یا درد مراجعه کنید. اگر جوان و در مشاغل یا ورزش‌های پرخطر مشغول به فعالیت هستید، احتمال ابتلای شما به دیسک گردن زیاد است.

هر چه زودتر هر دو این بیماری‌ها توسط پزشک تشخیص داده شوند، احتمال بروز عوارض خطرناکی مانند فتق  یا بیرون‌زدگی دیسک، خار استخوانی و فشردگی عصب کمتر می‌شود و به راحتی با انجام روش‌های درمانی مانند کنترل درد، فیزیوتراپی و دارودرمانی مشکل برطرف می‌شود.

از سایر نکات مورد توجه پس از تشخیص آرتروز یا دیسک گردن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یک رنج وزنی ایده‌آل داشته باشید.
• هنگام نشستن و خوابیدن، به کمک بالشت وضعیت گردن خود را تثبیت کنید.
• در صورت تشدید علائم یا بروز مشکلاتی مانند عدم تعادل و بی‌اختیاری ادرار حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
• از وارد کردن فشار به گردن یا کشیدن بیش‌ازحد آن پرهیز کنید.
• قبل از انجام هرگونه تمرینات ورزشی یا پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.

سخن آخر

اگرچه آرتروز و دیسک گردن از بیماری‌های شایع هستند، اما باید به روش‌هایی از بروز آن‌ها پیشگیری یا با تشخیص به‌موقع برای درمان‌های اولیه اقدام کرد. مطمئنا مشاوره با پزشکان کلینیک فوق تخصصی درد مجتمع پزشکی صدر، می‌تواند کمک بیشتری به شما در این زمینه کند و احتمال انجام جراحی را به حداقل برساند.