بیماری سیور (Sever’s disease) یا آپوفیزیت کالکانئال (Calcaneal Apophysitis)، در اصل یک آسیب است تا یک بیماری و باعث بروز درد پاشنه در کودکان می‌شود. معمولاً شدت این درد هنگام انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی افزایش پیدا می‌کند.

پزشکان معتقدند که در اثر استفاده بیش‌ازحد یا اعمال نیروی زیاد روی صفحه رشد استخوان پاشنه پا ایجاد می‌شود. چراکه فشار زیاد زمینه بروز التهاب را فراهم می‌کند.

صفحه رشد که فیزیس یا صفحه اپی‌فیز نیز نامیده می‌شود، ناحیه غضروفی است که در انتهای استخوان‌های کودکان و نوجوانان قرار دارد. در اصل این ناحیه، بافت جدید را به‌منظور رشد و شکل دادن به استخوان تولید می‌کند و با افزایش سن به استخوان سخت تبدیل می‌شوند.

دلایل بروز بیماری سیور چیست؟

علت بروز سیور در کودکان، فشار مکرر روی پاشنه پا و کشیدن مکرر آن توسط عضلات و تاندون‌ها است. زیرا در سنین پایین، استخوان پاشنه پا هنوز در حال رشد است و کوچکترین عامل می‌تواند باعث آسیب و التهاب صفحه رشد آن و بروز درد شود.

صفحه رشد استخوان پاشنه پا به دویدن مکرر، ایستادن برای مدت طولانی و ضربه زدن با پا روی سطوح سخت حساس است. بنابراین، شرکت منظم در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، ژیمناستیک یا دو و میدانی ممکن است باعث ایجاد مشکل شود. سایر علل احتمالی آپوفیزیت کالکانئال عبارتند از:

• چاقی و اضافه وزن
• استفاده از کفش‌های نامناسب
• سفتی و انعطاف کم تاندون پشت پاشنه پا (تاندون آشیل) در اثر تاندونیت آشیل
• وجود سایر مشکلات پا مانند صافی کف، قوس زیاد کف پا، پای پرانتزی یا کوتاه‌تر بودن طول یک پا

سیور در چه سنینی اتفاق می‌افتد؟

بیماری سیور معمولاً بین دختران 8 تا 10 سال و پسران 10 تا 12 سال شایع‌تر است. هنگامی‌که فرزند شما به سن 15 سالگی می‌رسد، بعید است که این عارضه را تجربه کند. چراکه دیگر صفحه رشد استخوان پاشنه پا سخت شده است.

علائم سیور چیست؟

علامت بارز بیماری سیور، بروز درد در پاشنه پا است.

اکثر کودکان درد را در هر دو پاشنه گزارش می‌کنند. این درد معمولاً در پشت پاشنه احساس می‌شود، اما ممکن است دو طرف و پایین پاشنه پا را نیز درگیر کند. شدت آن در حین یا پس از انجام فعالیت بدنی بیشتر و با استراحت کردن کمتر می‌شود. از سایر علائم آپوفیزیت کالکانئال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم و سوزش پاشنه پا
• قرمزی پوست پاشنه پا
• سفتی عضلات پا هنگام بیدار شدن
• مشکل در راه رفتن

طبق تجربه، علائم آن معمولاً با استراحت، مصرف داروهای مسکن و پوشیدن کفش مناسب بهتر می‌شوند. با این وجود، پزشکان برای تسکین درد تمریناتی را به‌منظور کشش تاندون آشیل که به پاشنه پا متصل است توصیه می‌کنند.

ازآنجایی‌که علائم این بیماری شباهت زیادی به علائم التهاب فاشیای کف پا، شین اسپلینت، پاژه استخوان و تاندونیت آشیل دارد؛ لازم است برای تشخیص قطعی به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.

روش‌های تشخیص سیور

پزشکان اکثراً آپوفیزیت کالکانئال را براساس معاینه، سابقه پزشکی کودک و علائمی که دارد، تشخیص می‌دهند. ممکن است در حین معاینه برای بررسی شدت درد، پشت پاشنه پا کودک را کمی فشار دهند و از کودک بخواهند روی نوک پا خود بایستد تا احتمال وجود علائم دیگر را نیز بررسی کنند.

برای تشخیص این بیماری، آزمایش‌های تصویربرداری مانند عکسبرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی پا استفاده نمی‌شوند. زیرا در اغلب موارد، نتایج آن‌ها طبیعی نشان داده می‌شوند.

راه‌های درمان بیماری سیور

استراحت کردن، اولین قدم برای درمان این بیماری است. زیرا پرهیز از فعالیت‌های فیزیکی که باعث ایجاد علائم می‌شوند، فشار روی استخوان پاشنه را کاهش می‌دهد و منجر به کاهش درد و التهاب می‌شود.

ممکن است کل روند بهبودی چند ماه طول بکشد. به‌همین‌دلیل، پزشک برای تسریع آن در کنار استراحت دستور انجام یک یا چند مورد از روش‌های زیر را نیز می‌دهد.

توجه داشته باشید روش درمانی مناسب تنها باید با نظر پزشک متخصص و پس از بررسی وضعیت سلامتی شما انتخاب ‌‌شود.

استفاده از کمپرس یخ و داروهای مسکن

لازم است کمپرس یخ چند بار در روز و به مدت چهار یا پنج روز روی پاشنه پا قرار داده شود. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز می‌توانند درد و تورم را تسکین دهند.

 پوشیدن کفش طبی

باید کودک شما تا چند مدت از کفشی استفاده کند که نه تنها از پاها محافظت می‌کند، بلکه فشار زیادی به قوس پا نیز وارد نمی‌کند. مطمئنا پزشک در این زمینه راهنمایی کافی را به شما خواهد کرد.

انجام تمرینات کششی

برای انجام این تمرینات، به فیزیوتراپیست ارجاع داده می‌شوید. این تمرینات می‌توانند تاندون آشیل را کشیده و فشار روی صفحه رشد را کاهش دهند.

همچنین کشش و تقویت پاشنه‌ها، ساق پا و عضلات همسترینگ به کمک آنها، باعث می‌شود که عضلات قوی‌تر شده و بهتر از پاها و پاشنه ها حمایت کنند.

گچ گرفتن یا آتل پا

اگر پس از گذشت چند هفته با وجود استراحت کردن، همچنان کودک شما احساس درد در پاشنه پا دارد. ممکن است پزشک گچ گرفتن یا آتل‌بندی را برای محافظت از صفحه رشد توصیه کند.

پس از گذشت 2 تا 8 هفته و بهبود این بیماری، بهتر است کودک به تدریج به فعالیت‌های خود بازگردد تا از عود آن جلوگیری شود.

بیماری سیور چقدر طول می‌کشد؟

این آسیب ممکن است تا زمانی‌که کودک شما به رشد کامل برسد، ادامه یابد یا بارها بهبود پیدا کند و دوباره عود کند. مهم این است که پس از بسته شدن صفحات رشد، این وضعیت خود‌به‌خود برطرف می‌شود.

خوشبختانه، اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به آن می‌توانند علائم خود را با درمان‌های محافظه‌کارانه مدیریت کنند.

آیا امکان پیشگیری از بروز سیور وجود دارد؟

بله، امکان پیشگیری از بروز این بیماری حتی در کودکان بسیار فعال وجود دارد. البته اگر به اصول زیر توجه کنید:

• حفظ رنج وزنی سالم. برای جلوگیری از اضافه وزن و چاقی، کودک خود را تشویق کنید که غذاهای سالم بخورد و فعال بماند تا بتواند وزن خود را در محدوده طبیعی نگه‌دارد.
• استراحت کافی. به کودک خود بیاموزید که در صورت بروز درد یا تورم در پاها، از ادامه هرگونه فعالیت‌ خودداری کند.
• انتخاب کفش مناسب. اصولاً کودکان باید از کفش‌های حمایتی مناسب برای انجام ورزش یا فعالیت بدنی استفاده کنند.
• انتخاب رشته ورزشی مناسب. اگر فرزندتان در ورزش‌های پرتحرک و شامل دویدن و پریدن شرکت می‌کند، می‌توانید تغییراتی در این شرایط ایجاد کنید. به عنوان مثال، شنا و دوچرخه‌سواری نه تنها کودک شما را فعال نگه می‌دارند بلکه استرس روی استخوان پاشنه پا را نیز کاهش می‌دهند.

اگر به‌دنبال یک مرکز درمانی حرفه‌ای برای بهبود علائم بیماری سیور هستید؛ کلینیک درد مجتمع پزشکی صدر می‌تواند کمک زیادی به شما در این زمینه کند. چراکه مجرب‌ترین پزشکان متخصص ارتوپد و متخصصان درد در این مرکز حضور دارند و از تجهیزات پیشرفته و به‌روز برخوردار است.