برخلاف برخی از روش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن که از اشعه ایکس استفاده می‌کنند؛ اسکن اولتراسوند یا سونوگرافی یک روش ایمن است و هیچ خطر شناخته شده‌ای از تابش امواج صوتی برای بدن وجود ندارد. با این حال، انواع سونوگرافی باید توسط متخصصی انجام شوند که مهارت استفاده از این فناوری را دارد. در غیر این صورت، در موارد نادر احتمال بروز عوارض سونوگرافی وجود دارد.

خطرات و عوارض سونوگرافی چیست؟

تحقیقات تا به امروز نشان داده‌اند که فناوری اولتراسوند ایمن و بدون عوارض جانبی مضر است. به‌خصوص برای جنین که نمی‌تواند تحت تابش اشعه ایکس یا حتی امواج مغناطیسی و رادیویی مانند ام آر آی قرار بگیرد. زیرا خطر جهش ژنتیکی و بروز ناهنجاری‌های مادرزادی وجود دارد.

به‌همین‌دلیل، پزشکان خیلی نگران عوارض سونوگرافی در اثر تابش امواج صوتی نیستند. آن‌ها بیشتر نگران خطرات ناشی از انجام اشتباه آن، تفسیر نادرست و محدودیت‌های این روش برای تشخیص و درمانی برخی از شرایط و بیماری‌ها هستند. در ادامه به این مسائل اشاره خواهیم کرد.

خطرات و عوارض سونوگرافی در زمان انجام آن

معمولا در سونوگرافی خارجی یا بیرونی، بیمار هیچ عارضه و دردی را تجربه نمی‌کند. فقط ممکن است در زمانی‌که سونوگرافیست پروب دستگاه را روی پوست فشار می‌دهد تا تصاویر واضح‌تری دریافت کند؛ کمی احساس ناراحتی کند. این روند به هیچ ‌وجه باعث بروز تورم یا کبودی نمی‌شود.

در مقابل، احتمال بروز عوارض سونوگرافی داخلی مانند درد، ناراحتی و خونریزی داخلی وجود دارد. از انواع سونوگرافی داخلی می‌توان به سونوگرافی ترانس واژینال اشاره کرد. در این روش سونوگرافیست قبل از وارد کردن پروب دستگاه به داخل واژن، روی آن یک روکش از جنس لاتکس می‌کشد. مطمئناً اگر بیمار سابقه حساسیت به لاتکس را داشته باشد، احتمال بروز واکنش آلرژیک وجود دارد.

بهتر است بدانید که سونوگرافی آندوسکوپی ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد و عوارض جانبی موقتی مانند گلودرد یا نفخ ایجاد کند.

محدودیت‌های سونوگرافی برای تشخیص پزشکی

یکی از معایب اصلی سونو، ناتوانی در گرفتن تصویر از مجرای کیستیک و همچنین وضوح کمتر تصاویر سنگ‌های مجرای صفراوی است. به‌همین‌دلیل، در مواردی مانند کوله‌ سیستیت حاد نمی‌تواند یافته‌های دقیقی ارائه بدهد.

همچنین امواج صوتی در زمان عبور از استخوان‌های با تراکم بالا ضعیف می‌شوند. بنابراین برای بررسی داخل ساختار استخوان، اسکن اولتراسوند ممکن است کافی نباشد. در این شرایط، پزشک از نوع دیگری از تجهیزات تصویربرداری استفاده خواهد کرد.

اگر بیمار اضافه وزن داشته باشد، تصاویر به‌دست‌آمده ممکن است نامشخص باشند. زیرا عبور امواج صوتی از بافت‌های اضافی چربی دشوار است. در این موارد، پزشک ممکن است به‌عنوان روش جایگزین، به سراغ ام آر آی یا سی تی اسکن برود.

آیا سونوگرافی برای جنین خطرناک است؟

در سونوگرافی جنین در دوران بارداری، جنین در معرض اشعه یونیزان قرار نمی‌گیرد و خطری او را تهدید نمی‌کند. با این وجود، یکی از نگرانی‌های مادران انجام سونوگرافی زیاد در بارداری است. زیرا معمولاً برای نظارت بر وضعیت جنین، هر ماه این کار انجام می‌شود.

خوشبختانه مطالعات نشان داده‌اند که هیچ شواهدی مبنی بر آسیب به مادر یا جنین وجود ندارد. در واقع، سونوگرافی زیاد در بارداری می‌تواند ابزاری حیاتی برای تشخیص زودهنگام عوارض احتمالی و تضمین یک زایمان سالم برای مادر و نوزاد باشد.

نکات مهم قبل و بعد از انجام سونوگرافی

قبل از انجام برخی از انواع سونوگرافی، به توصیه های پزشک حتماً توجه کنید. ممکن است از شما خواسته شود که دستورالعمل‌های خاصی را برای کمک به بهبود کیفیت تصاویر دنبال کنید. به عنوان مثال، ممکن است به شما توصیه شود که:

• آب کافی بنوشید. معمولا این کار قبل از سونوگرافی شکم، ناحیه لگن و کلیه‌ها انجام می‌شود.
• ممکن است به شما گفته شود چندین ساعت قبل از اسکن دستگاه گوارش، کبد و کیسه صفرا، از خوردن یا آشامیدن اجتناب کنید.
• بسته به ناحیه‌ای از بدن شما که اسکن می‌شود، لازم است که همه لباس‌های خود یا بخشی از آن‌ها را درآورید.
• در اغلب موارد، شما می‌توانید پس از پایان آزمایش فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. البته اگر سونوگرافی آندوسکوپی انجام داده باشید، بهتر است تا از بین رفتن اثر آرامبخش چند ساعت در کلینیک بمانید.
• معمولاً سونوگرافیست همزمان با مشاهده تصاویر بر روی مانیتور، تفسیر آن‌ها را نیز انجام و در قالب یک گزارش به شما ارائه می‌دهد. پزشک معالج براساس این گزارش مراحل بعدی درمان را تعیین می‌کند.

انجام سونوگرافی در مجتمع پزشکی صدر

اگر به دستور پزشک لازم است برای سونوگرافی زیاد در بارداری و سونوگرافی های تخصصی و پیشرفته اقدام کنید؛ پیشنهاد ما به شما مراجعه به بهترین سونوگرافی شمال تهران، مجتمع پزشکی صدر است. این مرکز از دستگاه پیشرفته و پزشکان متخصص بهره می‌گیرد.