فیبرومیالژیا چیست؟

فیبرومیالژیا یک اختلال مزمن است که با علائمی مانند درد گسترده اسکلتی عضلانی، خستگی، اختلالات خواب و حافظه و مشکلات خلقی خود را نشان می‌دهد. همچنین اغلب افرادی‌که دچار آن می‌شوند، درگیر سردرد تنشی، اختلال مفصل گیجگاهی فکی، سندرم روده تحریک‌پذیر، اضطراب و افسردگی نیز هستند.

اگرچه درمان قطعی برای بیماری فیبرومیالژیا وجود ندارد، اما انواع داروها می‌توانند به کنترل علائم آن کمک کنند. همچنین ورزش کردن و انجام تمرینات تمدد اعصاب مانند یوگا نیز موثر هستند. ثابت شده است که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آن هستند.

علائم بیماری فیبرومیالژیا چیست؟

دو علامت شایع فیبرومیالژیا، خستگی و درد مزمن است. از سایر علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد در عضلات و سایر بافت‌های نرم بدن
• احساس درد در صورت و فک
• سردرد
• مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست
• اختلال در کنترل مثانه
• مشکلات حافظه و مه مغزی
• مشکل در تمرکز ذهنی
• اضطراب
• بی‌خوابی و سایر اختلالات خواب

اگرچه علائم این بیماری اغلب پس از وقوع یک رویداد مانند ضربه فیزیکی، جراحی، عفونت یا استرس روانی زیاد بروز می‌کنند. اما گاهی به تدریج و بدون هیچ رویداد محرکی خود را نشان می‌دهند.

دلایل ابتلا به فیبرومیالژیا چیست؟

هنوز پزشکان نمی‌دانند که چه چیزی باعث بروز فیبرومیالژیا می‌شود، اما مطالعات نشان داده‌اند که فاکتورهای خطر زیر می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند:

• ژنتیک
• برخی از مشکلات سلامتی مانند عفونت‌ها، آرتریت روماتوئید و لوپوس
• استرس مزمن
• تجربه مداوم رویدادهای استرس‌زا مانند تصادفات رانندگی و از دست دادن اعضای خانواده
• اختلال استرس پس از سانحه
• چاقی

چراکه این عوامل با تحریک عصبی مکرر می‌توانند باعث افزایش غیرطبیعی سطوح برخی از مواد شیمیایی موثر در بروز درد در مغز شوند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که در فیبرومیالژیا گیرنده‌های درد موجود در مغز و نخاع حساس می‌شوند. به این معنی که بیش‌ازحد به انواع سیگنال‌ها واکنش نشان می‌دهند.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری فیبرومیالژی

ازآنجایی‌که متخصصان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث فیبرومیالژی می‌شود، نمی‌توان خیلی انتظار پیشگیری داشت. اما تجربه ثابت کرد که حفظ سلامت بدن می‌تواند به کاهش شدت درد و سایر علائم آن کمک کند. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم:

• استرس روانی خود را تا جایی ‌که می‌توانید مدیریت کنید. در غیر این صورت، با روانشناس و روانپزشک مشورت کنید.
• یک برنامه غذایی و ورزشی که برای شما مفید است را دنبال کنید.
• روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده‌روی کنید و تمرینات ورزشی مانند یوگا و تایچی انجام دهید.
• به اندازه کافی بخوابید.

خطر بیماری فیبرومیالژیا چقدر است؟

طبق آمار، از هر 50 نفر 1 نفر ممکن است درگیر فیبرومیالژیا شود. اگرچه این بیماری تهدیدکننده زندگی نیست، اما ادامه زندگی را برای بیمار دشوار می‌کند.

ناراحتی ناشی از آن ممکن است مانند درد گاز گرفتن باشد که اغلب در قسمت‌های خاصی از عضلات بدن بروز می‌کند. این درد گاهی نیز شبیه درد آرتریت است، اما به ماهیچه‌ها و استخوان‌ها آسیب نمی‌رساند.

خوشبختانه ثابت شده است که فیبرومیالژیا یک بیماری پیشرونده نیست. بنابراین با گذشت زمان بدتر نمی‌شود و حتی ممکن است علائم آن کمی بهبود یابند.

درد فیبرومیالژیا چقدر طول می‌کشد؟

مشخص شده است که درد گسترده فیبرومیالژیا در سراسر بدن، حداقل 3 ماه طول می‌کشد. علاوه بر این، درد باید حداقل در چهار مورد از این پنج ناحیه بروز کند:

• ناحیه فوقانی چپ بدن به‌‌خصوص در شانه، بازو یا فک
• ناحیه فوقانی راست بدن به‌ویژه در شانه، بازو یا فک
• تحتانی چپ بدن به‌‌خصوص در باسن یا ساق پا
• ناحیه پایین سمت راست بدن به‌ویژه در باسن یا ساق پا
• ناحیه محوری بدن که شامل گردن، کمر، سینه یا شکم می‌شود.

روش‌های تشخیص بیماری فیبرومیالژیا چیست؟

معمولاً پزشک متخصص بیماری فیبرومیالژیا را در همان ویزیت اول تشخیص می‌دهد. در گذشته، پزشکان در حین معاینه چندین نقطه خاص از بدن بیمار را فشار می‌دادند تا متوجه شوند شدت درد چقدر است. اما امروزه با پرسیدن سوالاتی سعی می‌کنند به تشخیص درست برسند.

بهتر است در مورد سابقه پزشکی، علائم خود و زمانی‌که برای اولین بار متوجه آن‌ها شدید، اطلاعات کاملی به پزشک خود ارائه دهید. اگرچه هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند این بیماری را تشخیص دهد؛ اما گاهی پزشک برای تشخیص آن از بیماری‌های دیگر ممکن است دستور انجام آزمایش خون، سی تی اسکن یا ام آر آی را بدهد.

طبق نتایج این آزمایش‌ها، پزشک می‌تواند از ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری‌هایی مانند کم ‌کاری تیروئید، کم‌خونی، انواع مختلف آرتریت، لوپوس، سلیاک و کمبود ویتامین دی مطمئن شود. زیرا این بیماری‌ها علائمی شبیه به علائم فیبرومیالژیا دارند.

روش‌های درمان فیبرومیالژیا چیست؟

درد، خستگی و کیفیت پایین خواب ناشی از فیبرومیالژیا می‌توانند در زندگی عادی شما اختلال ایجاد کنند. در نهایت نیز ممکن است منجر به افسردگی و اضطراب شدید شوند. بنابراین، زندگی با فیبرومیالژیا واقعا خسته‌کننده و چالش‌برانگیز است و باید به فکر درمان بود.

به محض اینکه متوجه تغییراتی در علائم خود شدید، با پزشک صحبت کنید. به‌خصوص اگر احساس کردید که این تغییرات بر حافظه یا سلامت روان شما تأثیر گذاشته‌اند. اصولا نحوه درمان فیبرومیالژیا بر پایه دارودرمانی و انواع تراپی برای به حداقل رساندن علائم و بهبود سلامت عمومی است.

انتخاب روش مناسب درمانی به عهده پزشک متخصص خواهد بود و از خوددرمانی جداً بپرهیزید.

دارودرمانی

داروهای زیر می‌توانند به کاهش درد بدن و بهبود اختلالات خواب کمک کنند:

• مسکن‌ها. استفاده مداوم از مسکن‌های اپیوئیدی یا حاوی مواد مخدر مانند استامینوفن کدئین توصیه نمی‌شود. زیرا می‌توانند منجر به وابستگی و بروز عوارض جانبی قابل توجهی شوند. حتی به مرور زمان شدت درد را تشدید می‌کنند.
• داروهای ضدافسردگی. می‌توانند به کاهش درد و خستگی مزمن کمک کنند. البته پزشک شما ممکن است برای کمک به بهبود خواب، همزمان با آن‌ها داروهای شل‌کننده عضلانی نیز تجویز کند.
• داروهای ضدتشنج. مشخص شده است که داروهای طراحی‌شده برای درمان صرع، اغلب در کاهش انواع خاصی از درد مفید هستند. پره گابالین اولین دارویی است که توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) برای درمان فیبرومیالژیا تایید شد.

انواع تراپی

از انواع تراپی موثر برای درمان فیبرومیالژیا و بهبود علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فیزیوتراپی. فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی را به شما آموزش دهد تا بتوانید قدرت، انعطاف‌پذیری و استقامت بدنی خود را افزایش دهید. معمولاً تمرینات در آب در این زمینه بسیار مفید هستند.
• کاردرمانی. کاردرمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا در زمینه کاری یا نحوه انجام برخی از وظایف خود تغییراتی ایجاد کنید. بدین شکل استرس کمتری به بدن شما وارد می‌شود.
• مشاوره. صحبت کردن با یک مشاور می‌تواند به تقویت باور شما نسبت به توانایی‌هایتان کمک کند. علاوه بر این، مشاور می‌تواند راهکارهایی را برای مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا به شما آموزش دهد.

از نظر پزشکان، برای کاهش درد و استرس امتحان کردن درمان‌های مکمل مانند ماساژدرمانی، طب سوزنی و کایروپراکتیک نیز خالی از لطف نیست.

خوشبختانه مجتمع پزشکی صدر قابلیت آن را دارد که در زمینه تشخیص و درمان فیبرومیالژیا به شما کمک کند. می‌توانید در یک مرکز از خدمات تصویربرداری پزشکی و کلینیک تخصصی درد همراه تجهیزات پیشرفته و کادر درمانی باسابقه و مجرب آن استفاده کنید.