پزشکان وجود انحنا در ناحیه پشت و کمر را کیفوز (Kyphosis) یا قوز کمر (Roundback) و در موارد شدید هایپرکیفوز یا گوژپشتی (Hunchback) می‌نامند. وضعیت نامناسب بدن هنگام انجام فعالیت‌های روزانه، نقص در ستون فقرات یا کاهش استحکام استخوان همراه با افزایش سن می‌تواند باعث بروز این مشکل شود. گاهی ممکن است هیچ علامت دیگری به جز تغییر در ظاهر ستون فقرات ایجاد نکند. اگرچه این عارضه در هر سنی رخ می‌دهد اما در زنان مسن بیشتر شایع است.

کیفوز مرتبط با افزایش سن اغلب به‌دلیل ضعف در استخوان‌های ستون فقرات رخ می‌دهد که باعث فشرده شدن یا ترک خوردن آن‌ها می‌شود. سایر انواع کیفوز می‌توانند در نوزادان یا نوجوانان به‌دلیل ناهنجاری در ستون فقرات یا ضخیم شدن استخوان‌های ستون فقرات در طول زمان ظاهر شوند.

کیفوز خفیف معمولاً مشکلات کمی ایجاد می‌کند. نوع شدید آن در اثر وجود عوامل زمینه‌ای مانند پوکی استخوان می‌تواند باعث احساس درد و بدشکلی در ناحیه پشت بدن شود.

مجتمع پزشکی صدر با برخورداری از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان و پرسنل حرفه‌ای، امکان انجام تخصصی تست تراکم استخوان را دارد. از این فرصت عالی برای پیشگیری از ابتلا و کنترل پیشرفت این  بیماری استفاده کنید.

علائم بیماری کیفوز

علامت اولیه بیماری کیفوز، وجود یک انحنای رو به جلو در قسمت بالای ستون فقرات است. در نتیجه باعث می‌شود که پشت بیمار خمیده به نظر برسد و شانه‌ها به سمت جلو گرد شوند.

به‌همین‌دلیل، هنگام خم شدن رو به جلو، ارتفاع قسمت بالایی پشت فرد بالاتر از حد معمول به نظر می‌رسد.

در موارد خفیف، این علامت ظاهری چندان محسوس نیست. اما در موارد متوسط تا شدید، ظاهر فرد ممکن است طوری به نظر برسد که گویی همیشه به سمت جلو خم شده است.

از سایر علائم این بیماری اسکلتی-عضلانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمر درد
• احساس درد بین شانه‌ها یا گردن
• احساس سفتی و انقباض مزمن در قسمت بالای کمر
• تفاوت در ارتفاع شانه‌ها
• انقباض مستمر ماهیچه همسترینگ (پشت ران)

نحوه صحیح تشخیص بیماری کیفوز

در اولین ویزیت معمولا پزشک متخصص ارتوپدی یک معاینه فیزیکی کامل شامل اندازه‌گیری قد، بررسی وضعیت ظاهری ستون فقرات و معاینه عصبی برای ارزیابی رفلکس‌ها و قدرت عضلانی انجام می‌دهد.

پس از ارزیابی علائم و نشانه‌های شما، پزشک ممکن است انجام آزمایش‌های زیر را توصیه کند:

• تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن. رادیوگرافی می‌تواند درجه انحنای مهره‌ها و شدت تغییر شکل مهره‌ها را نشان دهد. اگر پزشک شما به تصاویر دقیق‌تری نیاز داشته باشد، ممکن است سی‌تی اسکن انجام شود.
• ام‌آر‌آی. به کمک تصاویر ام‌آر‌آی می‌توان عفونت یا وجود تومور در ستون فقرات را تشخیص داد.
• آزمایشات عصبی. اگر احساس بی‌حسی یا ضعف عضلانی داشته باشید، ممکن است پزشک انجام آزمایش‌هایی را برای تعیین میزان عبور تکانه‌های عصبی بین نخاع و اندام‌ها توصیه کند.
• تست تراکم استخوان. چگالی کم استخوان‌های ستون فقرات می‌تواند وضعیت بیماری کیفوز را بدتر کند. به‌همین‌دلیل، باید به کمک این تست وضعیت سفتی و محکم بودن استخوان‌های بدن مشخص شود.

دلایل بروز بیماری کیفوز

تک تک مهره‌های ستون فقرات، شبیه استوانه‌هایی هستند که در یک ستون روی هم چیده شده‌اند.

کیفوز زمانی اتفاق می‌افتد که نحوه چینش مهره‌های بالایی حالت غیر طبیعی پیدا کند. از دلایل بروز این مسئله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکستگی
• تخریب دیسک
• پوکی استخوان. این اختلال می‌تواند باعث انحنای ستون فقرات شود، به‌خصوص اگر ضعیف شدن مهره‌ها منجر به شکستگی‌های فشاری شود. پوکی استخوان در زنان مسن و افرادی‌که برای مدت طولانی کورتیکواستروئید مصرف کرده‌اند، شایع‌تر است.
• سندرم‌ها. کیفوز در کودکان می‌تواند در اثر وجود سندرم‌های خاصی مانند سندرم اهلرز-دانلوس و سندرم مارفان بروز کند.
• نقایص هنگام تولد.
• بیماری شوئرمن (Scheuermann’s disease). این بیماری در طول جهش رشدی که قبل از بلوغ اتفاق می‌افتد، بروز می‌کند. معمولا پسران بیشتر از دختران به آن مبتلا می‌شوند.
• سرطان و درمان سرطان. سرطان ستون فقرات می‌تواند مهره‌ها را ضعیف کرده و آن‌ها را مستعد شکستگی‌های فشاری کند. البته درمان انواع سرطان با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی نیز ممکن است در بروز بیماری کیفوز موثر باشد.

جالب است بدانید که قوز کمر علاوه ‌بر کمر درد و محدودیت در انجام کارهای فیزیکی می‌تواند باعث بروز عوارض دیگری مانند مشکلات تنفسی و مشکلات گوارشی نیز شود، پس تشخیص و درمان فوری آن اهمیت زیادی دارد.

مراجعه زودهنگام به مطب پزشک متخصص ارتوپدی و یا کلینیک درد معتبر در تشخیص اولیه درد و بیماری شما بسیار کمک خواهد کرد.

انواع روش‌های درمانی بیماری کیفوز

اصولا نحوه درمان به علت و شدت بیماری شما بستگی دارد. نتخاب روش درمان برای هر فرد باید با تشخیص و معاینه پزشک متخصص انجام شود.

از روش‌های درمانی موثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دارودرمانی

این مرحله با توجه به وضعیت سلامتی شما، توسط پزشک متخصص ارتوپدی تعیین می‌شود. به طور کلی پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:

• مسکن‌ها. اگر داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم برای تسکین درد پشت و کمر بیمار کافی نباشند احتمالا پزشک مسکن‌های قوی‌تری تجویز خواهد کرد.
• داروهای پوکی استخوان. داروهای تقویت‌کننده استخوان ممکن است به جلوگیری از شکستگی‌های مضاعف ستون فقرات که باعث بدتر شدن وضعیت بیمار می‌شود، کمک کنند.

فیزیوتراپی

مطمئنا فیزیوتراپی می‌تواند به مدیریت انواع خاصی از کیفوز کمک کند. در این حین ممکن است از تمرینات کششی برای بهبود انعطاف‌پذیری ستون فقرات و تسکین کمردرد استفاده شود.

جراحی و روش‌های دیگر

ممکن است در شرایط کیفوز شدید که باعث اعمال فشار زیاد به نخاع یا ریشه‌های عصبی می‌شود، پزشک انجام جراحی را توصیه کند. فیوژن یا ادغام ستون فقرات رایج‌ترین روش برای کاهش درجه انحنا است. در این روش، جراح تکه‌هایی از استخوان را بین مهره‌ها قرار می‌دهد و سپس مهره‌ها را با میله‌های فلزی و پیچ‌ها به هم محکم می‌کند تا زمانی‌که مهره‌های ستون فقرات در یک موقعیت اصلاح‌شده با هم بهبود یابند. برای کمک به حفظ تراکم استخوان، پزشک ممکن است نکات زیر را گوشزد کند:

• داشتن یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین D یا مصرف مکمل‌های غذایی
• پرهیز از دخانیات
• محدود کردن مصرف الکل

سخن آخر

اگرچه امروزه بیماری کیفوز قابل درمان است، اما شما می‌توانید با بهره‌مندی از یک سبک زندگی سالم و انجام منظم آزمایش‌های مختلف مانند تست تراکم استخوان تحت نظر پزشک، از بروز انواع بیماری اسکلتی-عضلانی پیشگیری کنید.