افتادگی پا (Foot drop) بیماری نیست بلکه نشانه بروز یک مشکل عصبی، عضلانی یا آناتومیکی است. اگر به این عارضه مبتلا شوید، هنگام راه رفتن جلوی پای شما روی زمین کشیده می‌‎شود. زیرا آسیب وارد شده به عصب پرونئال باعث اختلال در عملکرد عضلات پا می‎‌شود.

تشخیص به‌موقع این مشکل توسط پزشک و انجام آزمایش‌هایی مانند تست‌های تصویربرداری و نوار عصب عضله، تاثیر به‌سزایی در بهبودی کامل آن دارد.

نوار عصب و عضله با آزمایش کیفیت سیگنال‌های عصب پرونئال می‌تواند شدت و محل آسیب را تشخیص دهد.

اگر دچار افتادگی پا هستید، ممکن است لازم باشد از بریس استفاده کنید تا بتوانید پای خود را در وضعیت طبیعی نگهدارید. در کنار آن انجام فیزیوتراپی و تکنیک‌های محرک اعصاب نیز لازم است. به‌عنوان آخرین راهکار، شاید نیاز به جراحی داشته باشید.

در ادامه به جزئیات بیشتر این عارضه اشاره خواهیم کرد.

علت افتادگی پا چیست؟

از دلایل موثر در افتادگی پا می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسیب عصبی

شایع‌ترین علت افتادگی پا، فشرده شدن و آسیب عصب پرونئال است که عضلات درگیر در بلند کردن پا را کنترل می‌کند. در مواردی این عصب ممکن است در طی جراحی تعویض مفصل ران یا زانو آسیب ببیند.

البته آسیب ریشه عصبی در ستون فقرات نیز می‌تواند باعث افتادگی پا شود. افرادی‌که دیابت دارند بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات عصبی هستند که با افتادگی پا همراه است.

اختلالات عضلانی یا عصبی

اشکال مختلف دیستروفی عضلانی، یک بیماری ارثی که باعث ضعف پیشرونده عضلات می‌شود، می‌توانند به افتادگی پا منجر شوند. ابتلا به اختلالات دیگر مانند فلج اطفال یا بیماری شارکو ماری توث نیز موثر است.

اختلالاتی نخاعی

اختلالاتی مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)، مولتیپل‎ اسکلروزیس (MS) یا سکته مغزی ممکن است در بروز افتادگی پا موثر باشند.

بنابراین با توجه به اینکه عمده‌ترین علت بروز افتادگی پا آسیب یا اختلالات عصبی است، انجام نوار عصب عضله برای تشخیص و درمان لازم است. چراکه با اندازه‌گیری تکانه‌های الکتریکی تولیدشده توسط اعصاب در پاسخ به عضلات، قابلیت آنالیز شدت آسیب عصبی و ضعف عضلانی ناشی از آن را دارد.

علائم افتادگی پا

از رایج‌‎ترین نشانه‌های افتادگی پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل در بلند کردن پا
• تغییرات در راه رفتن مانند کشیده شدن جلو پا روی زمین یا چرخاندن پا به پهلو هنگام راه رفتن
• ضعف در پا
• زمین خوردن مداوم
• کاهش توده عضلانی قسمت میانی پا
• لنگی پا
• از دست دادن حس در پا

نحوه صحیح تشخیص عارضه افتادگی پا

افتادگی پا معمولاْ در طی معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود.

پزشک در حین ویزیت راه رفتن شما را تماشا و میزان ضعف عضلات پای شما را بررسی می‌کند. وی هم‎چنین به‌دنبال نشانه‌های بی‌حسی در ساق پا، بالای پا و انگشتان پا نیز است.

ازآنجایی‌که افتادگی پا گاهی به‌دلیل تنگی کانال نخاع یا فشار ناشی از تومور یا کیست بر روی عصب زانو یا ستون فقرات ایجاد می‎شود، برای تشخیص دقیق علاوه‌بر معاینه انجام تست‌های تصویربرداری زیر نیز لازم است:

• عکسبرداری با اشعه ایکس. این روش از دوز پایین تشعشع برای ایجاد تصویر از یک توده بافت نرم یا یک ضایعه استخوانی در ناحیه پا استفاده می‎کند.
• سونوگرافی. این فناوری که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخلی استفاده می‌کند، می‌تواند وجود کیست یا تومور روی عصب یا تورم روی عصب را در اثر فشار نشان دهد.
• سی‌ تی اسکن. در این روش به کمک اشعه ایکس، از زوایای مختلف نماهای مقطعی از ساختارهای درون بدن ایجاد می‌شود.
• ام آر ‎آی. این آزمایش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر دقیق از ضایعات بافت نرم که ممکن است عصب پرونئال را فشرده کنند، استفاده می‌کند.

کاربرد نوار عصب عضله در تشخیص آسیب عصب پرونئال

علاوه‌بر همه این تصویربرداری‌ها، برای تشخیص آسیب عصب پرونئال، انجام الکترومیوگرافی (EMG) یا نوار عصب و عضله نیز ضرورت دارد.

نتایج این تست برای تعیین محل و شدت آسیب در امتداد عصب پرونئال آسیب‌دیده بسیار مفید است.

برای انجام این تست الکترودهایی درون ماهیچه‌های پا قرار گرفته تا پزشک بتواند فعالیت الکتریکی در عضلات و اعصاب پا را اندازه‎گیری کند.

پیشنهاد ما به شما مراجعه به مرکز تصویربرداری مجتمع پزشکی صدر است. زیرا این مرکز به‌دلیل برخورداری از کادر حرفه‌ای و تجهیزات به‌روز، بهترین مرکز نوار عصب و عضله در تهران است.

نحوه درمان افتادگی پا

روند درمان افتادگی پا به علت اصلی آن بستگی دارد. اگر علت زمینه‌ای آن با موفقیت درمان شود، افتادگی پا ممکن است بهبود یابد یا حتی ناپدید شود. اما اگر علت زمینه‌ای آن قابل درمان نباشد، افتادگی پا می‌تواند تا آخر عمر باقی بماند.

ذکر این نکته حیاتی است که تشخیص روش درمانی مناسب پس از معاینه پزشک متخصص ارتوپدی و انجام آزمایشات لازم توسط او تجویز می‌گردد و در ادامه ما صرفاً روش‌های رایج درمان افتادگی پا را معرفی خواهیم کرد.

بستن بریس یا آتل

بستن بریس و سایر وسایل حمایتی رایج ترین روش درمان افتادگی پا است.

معمولاً یک بریس روی مچ پا و ساق پا یا آیک تل در کفش قرار می‌گیرد تا به نگهداشتن پای شما در وضعیت طبیعی کمک کند.

فیزیوتراپی

تمریناتی که عضلات پا را تقویت و به شما کمک می‌کنند تا دامنه حرکتی زانو و مچ پا را افزایش دهید، ممکن است مشکلات راه رفتن شما را بهبود بخشند.

انجام تمرینات کششی برای جلوگیری از سفتی پاشنه پا نیز بسیار مهم است. یک فیزیوتراپیست می‌تواند در زمینه آموزش این تمرینات به شما کمک کند.

تحریک اعصاب

اصولا تحریک عصبی به بهبود آسیب عصب پرونئال و درمان افتادگی پا کمک زیادی می‌کند. در این روش از جریان الکتریکی برای تحریک استفاده می‌شود.

در تحقیقات صورت‏ گرفته در سال‌های 2015 و 2016، محققان دریافتند که تحریک عصبی می‌تواند وضعیت راه رفتن و کیفیت زندگی افراد مبتلا به افتادگی پا ناشی از ام اس را بهبود بخشد.

عمل جراحی

اگر افتادگی پای شما مدت زیادی نیست که رخ داده است، تمرکز جراحی روی ترمیم عصب پرونئال است.

در غیر این صورت، پزشک ممکن است از جراحی برای بهبود وضعیت استخوان‌ها، عضلات و تاندون‌های مچ یا ساق پا استفاده کند.

درمان سریع افتادگی پا

ازآنجایی‌که نوار عصب و عضله نحوه واکنش عضلات شما به تکانه‌های الکتریکی اعصاب را ارزیابی می‌کند. می‌تواند میزان فشار روی عصب پرونئال و شدت آسیب به آن‎ را تشخیص دهد.

به طور حتم این مساله در تسریع روند درمان موثر است.

علاوه‌بر روش‌های درمانی موجود، انجام تمرینات زیر نیز در منزل می‌تواند به شما کمک کند تا تحرک خود را دوباره به دست آورید.

البته حتماً برای درمان سریع افتادگی پا قبل از انجام تمرینات زیر با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

تمرین کف پا

ابتدا صاف بایستید و برای حمایت به یک صندلی یا دیوار تکیه دهید. سپس به‌آرامی کف پای خود را روی یک توپ به سمت عقب یعنی پاشنه پا حرکت دهید تا انگشتان پا از روی زمین بلند شوند. این تمرین را مدام تکرار کنید.

تمرین دورسی فلکشن مچ پا

ابتدا روی زمین بنشینید و پاها را صاف در جلوی بدن قرار دهید. سپس یک طرف نوار مقاومتی را در بالای پا قرار دهید و طرف دیگر آن را به پایه صندلی محکم کنید. در نهایت سعی کنید با وجود مقاومت نوار انگشتان پا را به سمت بدن خود بکشید.

تمرین کمکی برای بالا بردن انگشتان پا

روی یک صندلی بنشینید و هر دو پای خود را روی زمین بگذارید. سپس پای آسیب دیده را روی پایی که درگیر نشده است قرار دهید. در نهایت، از پای سالم برای بلند کردن آن استفاده کنید.

تشخیص افتادگی پا در مرکز پزشکی صدر

افتادگی پا باعث عدم کنترل کافی روی عضلات پا می‌شود و راه رفتن را سخت و دشوار کند. تشخیص به‌موقع محل و شدت این مشکل به کمک آزمایش‌هایی مانند نوار عصب در کاهش طول مدت درمان موثر است.

بهترین مرکز نوار عصب واقع در مجتمع پزشکی صدر آماده انجام تست‌های مختلف برای تشخیص علت اصلی افتادگی پا است.