سالانه، بیماری‌های مرتبط با قلب افراد بسیاری‌ را راهی بیمارستان‌ها می‌سازد و جان‌شان را به خطر می‌اندازد. بنابراین، مهم است که با روش‌‌های تشخیصی درست به وجود مشکلات قلبی پی ببرید و برای درمان آن اقدام کنید. اسکن هسته ای قلب یکی‌ از رو‌ش‌های موثر برای شناسایی بیماری‌های عروق کرونر و بافت زنده در عضلات قلب است که به پزشکان برای تشخیص مشکلات و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. در ادامه تمام جزئیات آن را بررسی می‌کنیم.

اسکن هسته ای قلب چیست؟

اسکن هسته ‌ای قلب یک روش تشخیصی پزشکی بشمار می‌رود که با تزریق ماده رادیواکتیو و تصویربرداری برای تشخیص مشکلات، آسیب‌ها و بیماری‌های قلبی انجام می‌شود. در این مقداری مواد رادیواکتیو مانند رادیوتراکرها به بدن تزریق می‌‌کنند تا جریان خون و عملکرد عضله قلب مورد ارزیابی قرار بگیرد. ماده رادیواکتیو تزریقی جذب رگ‌ها و عضلات می‌شود و در عکس‌ها روشن‌تر به‌نظر می‌رسد؛ بدین ترتیب نواحی با جذب خوب، ضعیف و عدم جذب با روشنایی مشخص خواهند شد.

آنچه که اسکن هسته ای قلب را از دیگر‌ روش‌ها متمایز می‌سازد ارائه تصاویر دقیق از رگ‌های خونی است که در عکسبرداری با اشعه ایکس قابل مشاهده نیست.

تصاویر به دست آمده از این روش تصویربرداری پزشکی هسته ای به پزشک کمک می‌کند تا به بررسی دقیق عضله‌ها و‌ رگ‌های خونی بپردازد.

اسکن قلب چه بیماری‌ها و مشکلات قلبی را نشان می دهد؟

اسکن هسته‌ای قلب در تشخیص آسیب و بیماری‌های زیر موثر است:

• گردش غیرطبیعی خون در قلب
• بیماری عروق کرونر
• آسیب‌های بافتی به قلب
• درد شدید قفسه سینه
• تنگی نفس
• تعیین میزان آسیب به قلب پس از حمله قلبی
• ارزیابی نتایج جراحی بای پس
• شریان‌های مسدود شده

انواع اسکن هسته ای قلب

اسکن قلب یکی از راه‌های تشخیص ناراحتی‌های قلبی است که به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. در ادامه به معرفی انواع آن می‌پردازیم:

پت اسکن

پت اسکن روش بسیار دقیقی است که در آن عملکرد سلول‌های داخلی بدن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در پت اسکن قلب نحوه اکسیژن رسانی به قلب، جریان خون و تمامی عملکردهای مولکولی بررسی می‌شود‌.

این اسکن قلب اطلاعات بسیار‌ جزئی از رگ‌های خونی در اختیار پزشکان قرار می‌دهد. به‌همین دلیل، برای تشخیص دقیق‌تر‌ از آن کمک گرفته می‌شود.

اسکن اسپکت

از دیگر رو‌ش‌های غیرتهاجمی برای تشخیص ناراحتی قلبی، اسکن اسپکت است که در‌‌ آن از ماده رادیواکتیو و دوربین گاما برای تصویربرداری بهتر از قلب استفاده می‌شود.

برای انجام اسکن قلب اسپکت ماده رادیواکتیو را به بدن تزریق می‌کنند؛ این ماده انرژی‌ داخل بافت‌ها را به‌‌صورت اشعه گاما منتشر می‌کند. بدین ترتیب پزشک، گرفتگی رگ‌های قلب یا عدم فعالیت عضلات را متوجه می‌شود.‌

مزایای اسکن قلب

همان طور که گفتیم، در اسکن قلب، عملکرد سلول‌های قلب به‌طور دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد و میزان آسیب دیدگی تعیین می‌شود. انجام این روش دارای مزایای زیادی است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تشخیص بیماری در مراحل اولیه
• بررسی واکنش بدن بیمار به داروها و نحوه درمان
• شناسایی میزان پیشرفت بیماری
• بررسی مشکلات عروق کرونر
• تشخیص آسیب‌های احتمالی قلب حین انجام شیمی درمانی
• شناسایی بیماری‌های خاص و نادر قلبی
• تعیین میزان آسیب دیدگی قلب در اثر سکته
• بررسی نتایج جراحی بای پس قلب

قبل از انجام اسکن قلب چه اقداماتی نیاز است؟

برای انجام اسکن در بهترین مرکز اسکن هسته ای قلب باید مواردی را رعایت کنید تا این آزمایش به بهترین شکل ممکن انجام شود. مهم‌ترین نکات عبارتند از:

• اگر‌ در قسمت سینه موهای زیادی دارید، بهتر‌ است آن‌ها را شیو کنید.
• دو ساعت قبل از انجام اسکن ناشتا باشید.
• لباس راحت بپوشید تا بدون‌ مشکل آن ‌را تعویض کنید.
• از همراه داشتن جواهرات، ساعت و سایر‌ اشیای فلزی اجتناب کنید.
• در صورت داشتن وزن بالای ۱۰۰ کیلوگرم به تکنسین اطلاع دهید.‌
• یک روز قبل از اسکن قلب، مصرف‌ سیگار و دخانیات را متوقف کنید.
• از روز قبل اسکن، چای، قهوه و شکلات نخورید.
• داروهای قلبی و فشار خون را طبق دستور پزشک قبل از اسکن قطع کنید.

نحوه انجام اسکن هسته‌ ای قلب

اسکن قلب به طور کلی طی دو مرحله اصلی انجام می‌شود. در ابتدا باید تزریق دوز کم ماده رادیواکتیو مانند رادیوداروها یا رادیو تراکرها صورت گیرد. بعد از چند دقیقه فرد وارد دستگاه مخصوص می‌شود تا از قلب وی عکس بگیرند.

ماده رادیواکتیو در ناحیه مورد نظر جمع می‌شود تا جایی که دوربین‌های ویژه گاما این انرژی را شناسایی می‌کنند و با کمک یک کامپیوتر، تصاویری را ایجاد می‌کنند که جزئیات ظاهر و عملکرد اندام‌ها و بافت‌های قلب شما را نشان می‌دهد.

زمان واقعی برای هر اسکن قلب تقریباً دو تا چهار ساعت خواهد بود.

مراقبت‌های بعد از اسکن قلب

اسکن هسته‌ای قلب یک روش‌ غیرتهاجمی است که به فرد آسیبی وارد نمی‌کند. به‌همین دلیل، بعد از انجام آن می‌توانید به زندگی عادی خود ادامه دهید. تنها مراقبتی که بعد از این اسکن باید صورت گیرد، نوشیدن آب زیاد است. چراکه آب به بدن کمک می‌کند تا ماده رادیودارو را سریعتر خارج سازد. اگر برای انجام اسکن دچار استرس شدید و به شما آرام بخش تزریق شد باید تا زمان از بین رفتن اثرات آن در مرکز اسکن قلب بمانید.

عوارض اسکن هسته ای قلب برای بیمار و اطرافیان

اسکن قلب روشی کم‌خطر ‌است که ایمنی بالایی دارد و نه‌تنها برای قلب بلکه در تشخیص بیماری‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش با عوارض خاصی همراه نیست و افراد بعد از انجام آن می‌توانند به زندگی عادی بازگردند.

تنها مشکلی که ممکن است برای افراد دارای حساسیت ایجاد شود واکنش بدن آنها نسبت به ماده رادیواکتیو است. برای جلوگیری از این مشکل، کسانی‌که دارای آلرژی هستند باید با پزشک خود مشورت کنند.

همچنین برای جلوگیری از  بروز عوارض اسکن هسته‌ای برای اطرافیان بهتر است تا 24 ساعت از نزدیک شدن به افراد به ویژه نوزادان و کودکان خودداری کنید.

انجام این روش برای نوزادان، کودکان، زنان باردار و شیرده تنها با نظر پزشک متخصص موردی ندارد و به طور کلی توصیه نمی‌شود.