از دست‌دادن یک یا چند دندان می‌تواند علاوه‌بر ظاهر لبخند، سلامت دهان و عملکرد جویدن را تحت ‌تاثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، پروتز دندان به‌عنوان یک راه‌حل موثر و تخصصی برای بازگرداندن عملکرد و زیبایی دندان‌ها محسوب می‌شود.

با توجه به شرایط و نیاز بیمار، می‌توان از پروتز ثابت یا متحرک استفاده کرد که هرکدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند.

پروتز دندان چیست؟

پروتز دندان به ساختاری گفته می‌شود که برای جایگزینی دندان‌های از دست ‌رفته کاربرد دارد. این ساختار ممکن است ثابت یا متحرک باشد.

پروتز روی فک یا دندان‌های باقی‌مانده قرار می‌گیرد تا عملکرد جویدن، زیبایی ظاهری، تکلم و پایداری ساختار فک و دهان را حفظ یا بازیابی کند.

از جنس‌های مختلفی مانند فلز، سرامیک، رزین یا ترکیبی از آن‌ها برای ساخت پروتزها استفاده می‌شود.

انواع پروتز دندان

پروتز دندان به دو دسته کلی ثابت و متحرک تقسیم می‌شود. اگر یک یا چند دندان خود را از دست داده باشید، در صورتی که شرایط فک و دندان‌های باقی‌مانده مناسب باشد، می‌توانید از پروتز ثابت استفاده کنید. این نوع پروتز ظاهر و عملکردی بسیار شبیه به دندان‌های طبیعی دارد و به‌صورت دائمی در دهان قرار می‌گیرد.

اگر امکان استفاده از پروتز ثابت وجود نداشته باشد، نوع متحرک انتخاب مناسبی خواهد بود. این نوع پروتز را می‌توان در طول روز در دهان قرار داد و هنگام نیاز آن را خارج کرد. در ادامه، با انواع مختلف هر یک از این روش‌ها آشنا خواهید شد.

ایمپلنت دندانی

در این روش دندانپزشک یک پیچ تیتانیومی در داخل استخوان فک قرار می‌دهد و سپس تاج مصنوعی دندان روی آن نصب می‌کند.

ایمپلنت دندان از نوع ثابت است که ظاهری طبیعی و عملکردی مشابه دندان واقعی دارد، اما با وجود مزایای قابل توجه، این روش به‌دلیل مراحل درمانی طولانی و هزینه‌ نسبتاً بالا، گزینه‌‌ای سریع و مقرون‌به‌صرفه‌ای نیست.

روکش دندان

پوششی است که روی دندان ترک ‌خورده یا ضعیف قرار می‌گیرد. از جنس فلز یا سرامیک ساخته می‌شود و در دو جلسه روی دندان چسبانده می‌شود. دوام آن بین ۵ تا ۱۵ سال است.

بریج دندانی

پلی است که جای خالی یک یا چند دندان از دست‌رفته را پر می‌کند. این پل معمولاً بر روی دندان‌های پایه (دندان‌های کناری جای خالی) قرار می‌گیرد و به آن‌ها متصل می‌شود. در مواردی که تعداد دندان‌های جایگزین زیاد باشد یا دندان‌های پایه برای پشتیبانی کافی نباشند، ممکن است دندانپزشک از ایمپلنت به عنوان پایه استفاده کند.

این روش ظاهری طبیعی دارد و باید مانند دندان‌های طبیعی، روزانه با مسواک و نخ دندان تمیز و مراقبت شود تا عمر مفید آن حفظ شود.

دندان مصنوعی

برای افرادی با چند دندان از دست‌رفته یا بی‌دندانی کامل، کاربرد دارد. دندان مصنوعی در انواع کامل، جزئی (پارشیال)، متحرک و متکی بر ایمپلنت تولید می‌شود. این روش از نوع پروتز متحرک است که روزانه باید از دهان خارج و تمیز کنید.

ونیر دندان

پوسته‌ای نازک و ظریف است که روی سطح جلویی دندان‌ها چسبانده می‌شود تا رنگ، شکل و ظاهر دندان‌ها را بهبود بخشد. معمولاً از جنس سرامیک یا کامپوزیت ساخته می‌شود و بیشتر برای اصلاح دندان‌های شکسته، ترک ‌خورده یا پر کردن فاصله‌های بین دندانی کاربرد دارد.

پروتز دندان برای چه افرادی مناسب است؟

افرادی که به‌دلایل مختلف مانند پوسیدگی، آسیب و بیماری لثه دندان‌های خود را از دست داده‌اند یا دندان‌هایی فرسوده و دردناک دارند، می‌توانند از پروتزهای دندانی بهره‌مند شوند. این افراد ممکن است در جویدن، صحبت‌کردن یا ظاهر دندان‌های خود دچار مشکل شده باشند. در ادامه، به بررسی انواع پروتزها و مناسب‌ترین روش‌ها برای هر بیمار می‌پردازیم.

• ایمپلنت برای افرادی مناسب است که یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اند، لثه و استخوان فک سالم دارند و به‌دنبال جایگزینی دائمی و طبیعی برای دندان از دست‌رفته هستند.
• روکش دندان را به افرادی پیشنهاد می‌کنیم که دندان آن‌ها ترک‌خورده، پوسیده، ضعیف یا شکسته است و نیاز به تقویت و محافظت دارند. علاوه‌براین گاهی برای زیبایی یا پس از عصب ‌کشی دندان استفاده می‌شود.
• اگر یک یا چند دندان بین دندان‌های سالم خود را از دست داده‌اید و تمایلی به استفاده از دندان مصنوعی متحرک نداشته یا شرایط انجام ایمپلنت ندارید، بریج دندانی بهترین روش محسوب می‌شود.
• بیمارانی که چند دندان یا کل دندان‌های فک بالا یا پایین خود را از دست داده‌اند، باید از دندان مصنوعی استفاده کنند. به‌ویژه اگر حجم استخوان فک برای ایمپلنت کافی نباشد یا محدودیت بودجه داشته باشند.
• برای دندان‌هایی که دچار بدرنگی، لکه، شکستگی جزئی یا نامنظمی خفیف هستند، ونیر به‌عنوان گزینه‌ای مناسب برای بهبود ظاهر لبخند توصیه می‌شود.

مزایای پروتز دندان

• بهبود جویدن و تکلم
• جایگزینی برای دندان‌های از دست ‌رفته
• جلوگیری از جابه‌جایی دندان‌های سالم
• حفظ ساختار فک

افزایش اعتماد به ‌نفس در تعاملات اجتماعی

نحوه انجام پروتز دندانی

مراحل انجام پروتز دندان با توجه به ‌نوع آن (ثابت، متحرک یا ایمپلنت ‌محور) متفاوت است.

در پروتزهای متکی بر ایمپلنت، دندانپزشک ابتدا پایه تیتانیومی طی جراحی درون استخوان فک قرار می‌دهد و پس از چند ماه و جوش‌ خوردن کامل پایه با استخوان، قطعه‌ای به‌نام اباتمنت روی آن نصب می‌کند. سپس قالب‌گیری از دهان انجام شده و متخصص پروتز نهایی (تاج، بریج یا دندان مصنوعی ثابت) ساخته و روی اباتمنت نصب می‌کند.

در پروتزهای معمولی مانند روکش یا بریج، دندان‌های مجاور آماده‌ سازی و قالب‌ گیری می‌شوند و پروتز پس از ساخت، روی آن‌ها چسبانده می‌شود.

در دندان مصنوعی متحرک، دندانپزشک بعد از گرفتن قالب فک، پروتز را بر اساس فرم دهان ساخته و تنظیم می‌کند.

مراقبت‌های لازم بعد از پروتز دندان

پس از نصب پروتز دندانی، رعایت بهداشت دهان اهمیت ویژه‌ای دارد. مسواک‌زدن منظم، استفاده از نخ دندان یا ابزارهای کمکی برای تمیز‌کردن اطراف پروتز ضروری است.

پروتزهای متحرک، باید روزانه خارج شده و با آب ولرم و شوینده مخصوص شسته شوند.

همچنین لازم است فرد از گازگرفتن اجسام سخت یا غذاهای چسبناک پرهیز کند تا به پروتز آسیب نرسد. مصرف غذاهای رنگی مانند رب و قهوه هم می‌تواند رنگ پروتز را تغییر دهد.

عوارض پروتز دندان

با توجه به نوع پروتز دندان، عوارض آن متفاوت است. دندان مصنوعی متحرک ممکن است باعث ناراحتی، زخم لثه و تغییر در تکلم شود. روکش‌ها و بریج‌ها می‌توانند باعث حساسیت دندان شوند. ایمپلنت‌ها خطراتی مانند عفونت، التهاب لثه، شکستگی پایه یا لق‌شدن اباتمنت دارند.

رعایت بهداشت ضعیف می‌تواند باعث التهاب لثه و خرابی دندان‌های اطراف شود. علاوه‌بر این موارد، برخی افراد ممکن است به مواد پروتز حساسیت نشان دهند.

میزان ماندگاری پروتز دندان چقدر است؟

مدت ماندگاری پروتز دندان بسته به‌نوع آن و مراقبت‌های انجام شده متفاوت است. روکش‌ها، بریج‌ها و قسمت تاج ایمپلنت معمولاً بین ۵ تا ۱۵ سال دوام دارند، اما با نگهداری صحیح می‌توان عمر آن‌ها را افزایش داد.

دندان‌های مصنوعی متحرک هم معمولاً ۵ تا ۱۰ سال کارایی دارند و ممکن است نیاز به تنظیم یا تعویض داشته باشند.

قسمت اصلی ایمپلنت که داخل فک قرار داده می‌شود، ممکن است مادام‌ العمر دوام داشته باشد.

قیمت پروتز دندان

نوع پروتز دندان در قیمت نهایی آن تاثیر دارند، پروتز‌هایی که یک یا چند ایمپلنت در داخل فک دارند، بیشترین قیمت را داشته و دندان‌مصنوعی‌های متحرک که کل فک را پوشش می‌دهند، کمترین هزینه را دارند.

در ادامه قیمت‌های هر نوع پروتز را به‌شکل تقریبی ارائه داده‌ایم.

• ایمپلنت دندانی: ۸,۰۰۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (پایه + روکش)
• روکش دندانی: ۳,۵۰۰,۰۰۰ تا ۶,۵۰۰,۰۰۰ تومان (روکش PFM یا زیرکونیا)
• ونیر (لمینت): ۱,۵۰۰,۰۰۰ تا ۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان (کامپوزیت یا سرامیکی)
• دنچر پارشیال: ۵,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان (هر فک)
• دنچر کامل: ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (هر فک)
• بریج دندانی: ۳,۵۰۰,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (هر واحد)

بیمه‌ها در پوشش هزینه‌های ایمپلنت به‌شکل متفاوت عمل می‌کنند و فقط برخی از انواع پروتز را پوشش می‌دهند. برای مثال، پروتزهای ارزان‌تر مانند یک دست دندان مصنوعی، معمولاً تحت پوشش بیمه پایه قرار می‌گیرد.

برای اطلاع از قیمت پروتز دندان و شرایط بیمه، به کلینیک دندانپزشکی مجتمع پزشکی صدر، بهترین مرکز پروتز شمال تهران، مراجعه کنید.