این روزها که اغلب افراد با استرس و اضطراب دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ابتلا به اختلال خواب، بیشتر از گذشته شایع شده است. اختلالات خواب با مشکلاتی مانند پریدن از خواب، نخوابیدن به‌اندازه کافی و در نتیجه خستگی در طول روز همراه است. اما چگونه می‌توان این بیماری را تشخیص داد و برای کنترل و درمان آن گام برداشت؟ برای دریافت پاسخ این سوالات تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

دلایل اختلال خواب چیست؟

اختلال خواب وضعیتی است که بر‌ کیفیت و زمان خواب شما تاثیر منفی می‌گذارد. این مشکل بنابر دلایل مختلفی رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند:

• ناراحتی قلبی
• آسم
• افسردگی
• اضطراب
• عوامل ژنتیکی
• مصرف داروهای خاص
• نوشیدن کافئین
• شب‌کاری
• و عوامل ناشناخته دیگر

انواع رایج اختلالات خواب

اختلالات خواب به اشکال مختلفی بروز می‌کند و خواب را از فرد سلب می‌سازد. از رایج‌ترین‌ انواع این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بی خوابی

شامل مشکلاتی مانند عدم توانایی در خوابیدن به‌موقع و همچنین زود بیدار شدن است.

این وضعیت گاهی کوتاه مدت و گاهی هم درازمدت است و اغلب به‌دلیل استرس، اضطراب، افسردگی، عادات بد خواب و شرایط پزشکی رخ می‌دهد.

آپنه خواب

آپنه اختلالی است که نفس کشیدن فرد در هنگام خواب چندین بار قطع می‌شود.‌

از علائم این مشکل می‌توان به خروپف بلند، خفگی یا نفس نفس زدن در هنگام خواب و خواب آلودگی زیاد در طول روز اشاره کرد. اگر دچار آپنه خواب هستید، باید سریعتر برای درمان اختلال خواب قدم بردارید، چراکه می‌تواند به مشکلات سلامتی جدی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی و سکته منجر شود.

سندرم پای بیقرار (RLS)

یک اختلال عصبی است که هنگام خواب یا نشستن یک میل غیرقابل کنترل برای حرکت دادن پاهایتان دارید‌.

علت دقیق این وضعیت مشخص نیست، اما ممکن است با بیماری‌هایی مانند پارکینسون، دیابت و کمبود آهن مرتبط باشد.

نارکولپسی

یک اختلال خواب مزمن محسوب می‌شود که با خواب آلودگی شدید در طول روز و حملات ناگهانی خواب همراه است.

این اختلال عصبی ناشی از ناتوانی مغز در تنظیم صحیح چرخه خواب و بیداری رخ می‌دهد.

اختلال خواب شیفت کاری

این مشکل به‌دلیل وجود برنامه کاری نامنظم ایجاد می‌شود و فرد با مشکلاتی مانند به خواب رفتن و بیدار شدن زودتر از حد مطلوب مواجهه می‌شود.

پاراسومنیا

رفتارهای غیرطبیعی است که در هنگام خواب رخ می‌دهد. راه رفتن در خواب، کابوس دیدن، صحبت کردن در خواب و غذا خوردن در خواب از جمله این رفتارها هستند.

علائم اختلالات خواب چیست؟

در قسمت قبل به انواع اختلالات خواب اشاره کردیم، جالب است بدانید که هریک از این شرایط، علائم خاصی دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

بی‌خوابی

• مشکل در به خواب رفتن
• بیدار شدن مکرر در طول شب
• خستگی یا خواب آلودگی در طول روز
• عدم تمرکز و فراموشی

آپنه خواب

• خروپف با صدای بلند
• قطع تنفس در هنگام خواب
• نفس نفس زدن
• بیدار شدن با دهان خشک یا گلو درد
• سردرد صبحگاهی
• بی‌خوابی
• خواب آلودگی
• عدم تمرکز

سندرم پای بیقرار (RLS)

• پریدن از خواب
• خواب آلودگی در طول روز
• احساس سوزن سوزن شدن، درد و خارش در پاها

نارکولپسی

• خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
• از دست دادن ناگهانی توان عضلانی
• فلج خواب
• توهم
• خواب پراکنده در شب

اختلالات خواب شیفت کاری

• مشکل در به خواب رفتن یا بیدار شدن در زمان‌های دلخواه
• خواب در طول روز و بیداری در هنگام شب
• به خواب رفتن خیلی زود در شب و بیدار شدن خیلی زود در صبح
• بی‌خوابی یا خواب آلودگی بیش از حد
• خستگی، مشکل در تمرکز ‌و اختلالات خلقی

پاراسومنیا

• راه رفتن در خواب
• کابوس شبانه
• فریاد زدن، ترس شدید و لرزیدن در هنگام خواب
• صحبت کردن در خواب
• خوردن غذا در خواب

راه‌های تشخیص اختلال خواب

برای تشخیص و شروع درمان اختلال خواب مانند بیماری‌هایی همچون اختلال دو قطبی، در ابتدا پزشک معاینات لازم را انجام می‌دهد و اطلاعات موردنیاز در مورد علائم و سابقه پزشکی‌ را جمع‌آوری می‌کند. سپس به سراغ آزمایش‌های زیر‌ می‌رود:

• پلی سومنوگرافی (PSG): در این آزمایش که باید در هنگام خواب انجام‌ شود، موارد مختلفی مانند سطح اکسیژن، امواج مغزی، ضربان قلب، تنفس و حرکات چشم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• الکتروانسفالوگرام (EEG): در‌ این آزمایش با کمک نوار مغزی فعالیت الکتریکی مغز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
• تست تأخیر خواب چندگانه (MSLT): در این تست خواب، سرعت خواب شما در طول روز را اندازه‌گیری می‌کنند.

روش‌های درمان اختلالات خواب

درمان اختلال خواب باتوجه به نوع و علل آن متفاوت است و‌ از تغییر سبک زندگی تا درمان‌های دارویی را شامل می‌شود. برخی از مهم‌ترین روش‌های درمانی عبارتند از:

درمان‌های پزشکی

روش های دارودرمانی و پزشکی باید تنها با نظر پزشک متخصص و پس از معاینه وضعیت سلامتی انجام شود. مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر‌هستند:

• قرص خواب
• ملاتونین
• دستگاه تنفس برای آپنه خواب
• گارد دندان
• داروهای آلرژی
• کتامین تراپی

تغییر سبک زندگی

اگر در کنار درمان دارویی سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید، تاثیر زیادی در بهبود اختلالات خواب دارد. برای تغییر سبک زندگی طبق روش زیر عمل کنید:

• مصرف میوه و سبزی
• کاهش مصرف قند
• کاستن از استرس و‌ تنش
• کاهش مصرف کافئین
• عدم مصرف دخانیات و الکل
• خوردن غذاهای کم کربوهیدرات مخصوصا قبل از خواب
• حفظ تناسب اندام