زندگی روزمره ما پر از فعالیت‌ها و حرکات تکراری است که گاه بدون آنکه متوجه شویم، فشار زیادی به بدن وارد می‌کنند. بنابرین ممکن است به انواع درد اسکلتی عضلانی مبتلا می‌شویم که حرکت را محدود می‌کند و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد.

توجه به این دردها و شناخت راه‌های پیشگیری و مدیریت اختلالات اسکلتی عضلانی، می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت و کارایی بدن داشته باشد.

درد اسکلتی عضلانی چیست؟

درد اسکلتی عضلانی به دردی گفته می‌شود که در عضلات، استخوان‌ها، مفاصل، تاندون‌ها یا لیگامان‌ها ایجاد می‌شود و می‌تواند یک ناحیه مشخص یا بخش‌های گسترده‌ای از بدن را درگیر کند. این درد می‌تواند ناگهانی یا مزمن باشد.

همچنین شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است و ممکن است حرکت و دامنه حرکتی را محدود کند.

درد عضلانی با خستگی، اختلال خواب و سفتی ماهیچه‌ها همراه است و تقریباً همه افراد حداقل یک بار در زندگی آن را تجربه می‌کنند.

درد اسکلتی عضلانی ناشی از چه عوامل و بیماری‌هایی است؟

اختلال اسکلتی عضلانی می‌تواند ناشی از عوامل متعدد و بیماری‌های مختلف باشد. شایع‌ترین علت آن آسیب‌ها و صدمات ناگهانی است که باعث درد حاد می‌شوند، مانند:

• شکستگی یا کوفتگی استخوان
• دررفتگی مفصل
• کشیدگی یا پارگی عضله و تاندون
• رگ‌به‌رگ‌شدن لیگامان‌ها
• آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های تکراری

علاوه‌بر صدمات، عفونت‌ها نیز می‌توانند درد ایجاد کنند.

درد مزمن اغلب به‌دلیل بیماری‌های طولانی ‌مدت و اختلالات اسکلتی عضلانی مانند موارد زیر ایجاد می‌شود:

• آرتریت روماتوئید
• پسوریاتیک آرتریت
• فیبرومیالژیا
• نرمی استخوان
• بیماری‌های بافت هم‌بند مانند لوپوس و اسکلرودرما
• مشکلات عضلانی مانند میوپاتی و دیستروفی عضلانی

حتی مشکلات ستون فقرات مانند تنگی کانال نخاعی یا سرخوردگی مهره کمر نیز می‌توانند باعث درد مداوم شوند.

گاهی درد اسکلتی عضلانی علائم بیماری‌های غیرمرتبط مانند حمله قلبی یا مشکلات کلیوی است.

خطرات اختلالات اسکلتی عضلانی

در صورت درمان ‌نشدن اختلالات اسکلتی عضلانی، آسیب‌های متوسط تا شدید می‌توانند به دردهای مزمن و محدودیت در حرکت منجر شوند.

این وضعیت زندگی را دچار اختلال جدی می‌کند و ممکن است بیمار را از انجام کارهای روزمره یا شغلی باز دارد.

به همین دلیل، دریافت مراقبت پزشکی برای درد شدید یا مداوم بسیار مهم است. هرچه درمان متناسب با شرایط فرد زودتر آغاز شود، خطر عوارض طولانی‌مدت کمتر خواهد بود.

علائم درد اسکلتی عضلانی

علائم دردهای اسکلتی عضلانی بسته به محل درد و عامل ایجاد آن متفاوت است.

شایع‌ترین نشانه، محدودیت در حرکت طبیعی بدن است.

علاوه‌بر آن، فرد ممکن است مشکلات خواب، خستگی، احساس سوزن‌سوزن‌شدن، حس سوزش، سفتی عضلات و گاهی تکان‌های عضلانی را تجربه کند.

نوع درد نیز بسته به بافت درگیر متفاوت است.

درد استخوان معمولاً عمیق و شدید است.

درد عضله مانند گردن ‌درد، اغلب با گرفتگی یا اسپاسم همراه است و درد تاندون و لیگامان با حرکت یا کشش تشدید می‌شود.

درد مفصل هم معمولاً به‌صورت تیرکشیدن یا سوزش احساس می‌شود و ممکن است متناوب باشد.

روش‌های تشخیص درد اسکلتی عضلانی

تشخیص درد اسکلتی عضلانی با بررسی دقیق سابقه پزشکی و علائم بیمار آغاز می‌شود.

پزشک ابتدا درباره مدت، شدت و محل درد، عواملی که درد را تشدید یا تسکین می‌دهند و سایر علائم همراه مانند تورم، قرمزی یا تب از بیمار سؤال می‌کند.

سپس براساس نیاز یک یا چند روش زیر را برای تشخیص بیشتر در پیش می‌گیرد.

معاینه فیزیکی

در قدم اول پزشک توان حرکتی، قدرت عضلانی، انعطاف مفاصل و وجود حساسیت، تورم یا قرمزی را بررسی می‌کند.

این ارزیابی به پزشک کمک می‌کند تا محل دقیق درد، شدت آن و تأثیر آن بر فعالیت‌های روزمره بیمار را مشخص کند.

همچنین حرکات فعال و غیرفعال مفاصل بررسی می‌شوند تا هرگونه محدودیت در دامنه حرکتی یا ضعف عضلانی شناسایی شود.

تصویربرداری و آزمایش‌های پزشکی

برای تشخیص دقیق‌تر اختلالات اسکلتی عضلانی، پزشک ممکن است تصویربرداری یا آزمایش‌های تکمیلی درخواست دهد.

رادیولوژی استخوان یا سی‌ تی اسکن اندام‌ها برای بررسی شکستگی‌ها و تغییرات بافتی مفید هستند.

ام آر آی و سونوگرافی هم به مشاهده بافت‌های نرم مانند عضلات، تاندون‌ها و لیگامان‌ها کمک می‌کند.

همچنین آزمایش هدایت عصبی و آزمایش خون می‌توانند آسیب عصبی یا بیماری‌های التهابی مانند آرتریت را مشخص کنند.

آزمایش‌های تکمیلی

در برخی موارد، برای بررسی دقیق‌تر ستون فقرات یا مفاصل، اسکن استخوان، آزمایش مایع مفصلی و میلوگرام انجام می‌شود. این آزمایش‌ها اطلاعات بیشتری درباره علت درد و شدت آسیب ارائه می‌دهند.

روش‌های درمان درد اسکتی عضلانی

درمان درد اسکلتی عضلانی به شدت درد، بافت درگیر و علت زمینه‌ای بستگی دارد.

برای دردهای خفیف ناشی از آسیب‌های جزئی مانند کشیدگی عضله، روش‌های محافظه‌کارانه اغلب کافی هستند. این روش‌ها معمولاً شامل موارد زیر است:

• استراحت
• داروهای مسکن با نسخه
• استفاده از کمپرس سرد
• روش RICE (استراحت، یخ، بانداژ فشاری و بالا‌بردن عضو) برای به کاهش التهاب و تسریع بهبود

برای دردهای شدیدتر یا مزمن، مراجعه به پزشک متخصص و کلینیک درد بسیار مهم است. درمان‌ها ممکن است شامل روش‌های زیر باشد:

• داروهای مسکن و ضد التهاب
• تزریق استروئید
• ماساژ درمانی
• طب سوزنی
• اصلاحات حرکتی
• تمرینات فیزیوتراپی
• استفاده از بریس، آتل یا گچ برای حمایت از ناحیه آسیب‌دیده
• درمان‌های شغلی برای یادگیری مدیریت فعالیت‌های روزمره

در برخی موارد خاص، جراحی برای اصلاح آسیب‌های شدید یا شکستگی‌ها ضروری است.

درمان دردهای مزمن که همه بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند (مانند فیبرومیالژیا)؛ معمولاً شامل داروهای کاهش التهاب، بهبود خواب و کاهش خستگی همراه با روش‌های غیردارویی برای مدیریت درد است.