در بسیاری از موارد برای تشخیص بیماری‌ها و مشکلات استخوانی پیچیده یا حساس تنها تصویربرداری یا معاینه بالینی کافی نیست؛ به‌همین دلیل، پزشکان از روشی به ‌نام بیوپسی استخوان استفاده می‌کنند. این روش با امکان بررسی بافت‌های استخوانی ابزاری دقیق برای تشخیص بیماری‌ها در حوزه ارتوپدی شناخته می‌شود.

نمونه برداری یا بیوپسی استخوان چیست؟

بیوپسی استخوان به فرایندی گفته می‌شود که طی آن، نمونه‌ای کوچک از بافت استخوانی برداشته می‌شود تا در آزمایشگاه و زیر میکروسکوپ، بررسی دقیق‌تری روی آن صورت گیرد. این روش با کمک سوزن مخصوص یا طی یک عمل جراحی برداشته می‌شود‌‌.

نمونه برداری به پزشک کمک می‌کند تا وجود سلول‌های سرطانی یا هرگونه تغییر غیرطبیعی در بافت استخوان را تشخیص دهد.

برخلاف بیوپسی مغز استخوان که از بخش مرکزی استخوان نمونه‌برداری می‌کند، بیوپسی استخوان بیشتر روی لایه‌های سطحی و بیرونی تمرکز دارد.

دلایل انجام نمونه برداری استخوان

• ارزیابی درد یا حساسیت استخوان
• بررسی ناهنجاری‌های دیده شده در تصاویر پزشکی
• یافتن علت عفونت یا التهاب
• بررسی بدخیم یا خوش خیم بودن تومورها

انواع بیوپسی استخوان

به طور کلی، بیوپسی استخوان دارای دو نوع مختلف است که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

بیوپسی سوزنی

در این روش که رایج‌تر است، ابتدا پزشک ناحیه مورد نظر را با بی‌حسی موضعی، بی‌حس می‌کند تا بیمار درد یا ناراحتی احساس نکند.

سپس، یک برش کوچک روی پوست ایجاد می‌شود و سوزنی نازک و مخصوص به درون استخوان هدایت خواهد شد. این سوزن برای برداشتن مقدار کمی از بافت استخوانی طراحی شده است.

پس از برداشتن نمونه، سوزن بیرون آورده می‌شود و محل برش پانسمان می‌شود.

بیوپسی باز

بیوپسی باز، یک روش جراحی است و اغلب برای تشخیص سرطان مغز استخوان و مواردی که محل مورد نظر برای نمونه‌برداری در دسترس نباشد یا پزشک به بافت بیشتری برای بررسی نیاز داشته باشد، بکار می‌رود. در این روش، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد تا در طول عمل کاملاً بیهوش باشد.

سپس، جراح یک برش نسبتاً بزرگ روی پوست ایجاد می‌سازد و به استخوان مورد نظر دسترسی پیدا می‌کند. بخشی از استخوان با دقت برداشته می‌شود؛ پس از اتمام کار، محل برش بخیه زده خواهد شد.

آمادگی‌های لازم قبل از نمونه برداری استخوان

• در صورت داشتن حساسیت به دارو، بیهوشی، لاتکس یا چسب حتماً به پزشک اطلاع دهید.
• فهرست کاملی از داروهای مصرفی‌تان (نسخه‌ای، بدون نسخه، گیاهی) را به پزشک ارائه دهید.
• اگر دچار اختلالات خونریزی یا مصرف‌کننده داروهای ضدانعقاد هستید، به پزشک اطلاع دهید.
• در صورت بارداری یا احتمال آن، پزشک را در جریان قرار دهید.
• در صورت نیاز به بیهوشی عمومی، ۸ ساعت پیش از عمل ناشتا باشید (معمولاً از شب قبل).
• ممکن است داروی آرام‌بخش پیش از عمل تجویز شود؛ به‌همین دلیل، به یک همراه برای بازگشت به خانه نیاز خواهید داشت.

نحوه انجام بیوپسی استخوان

همان طور که گفتیم، بافت برداری استخوان می‌تواند به‌صورت سرپایی یا با استفاده از روش جراحی انجام شود. در روش اول از بی‌حسی موضعی و در عمل جراحی از بیهوشی عمومی کمک گرفته می‌شود. به‌طور کلی، مراحل انجام این روش به صورت زیر است:

• ابتدا باید لباس‌های خود را با لباس بیمارستان تعویض کنید.
• معمولاً یک سرم یا خط وریدی در بازو یا دست شما برای تزریق دارو یا آرام‌بخش وصل می‌شود.
• روی تخت به حالتی دراز می‌کشید که دسترسی پزشک به استخوان موردنظر آسان باشد.
• پوست محل نمونه ‌برداری با ماده ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود.
• در صورت بی‌حسی موضعی ممکن است هنگام تزریق کمی سوزش حس کنید.
• زمانی‌که ناحیه موردنظر بی‌حس شد، پزشک یک برش کوچک روی پوست ایجاد می‌کند و سوزن مخصوص نمونه‌گیری را وارد استخوان می‌کند.
• پس از برداشت نمونه، سوزن خارج خواهد شد.
• در صورت جراحی، محل نمونه‌برداری با بخیه بسته می‌شود؛ سپس، با پانسمان استریل پوشانده خواهد شد.

مراقبت‌های ضروری پس از انجام نمونه برداری از استخوان

به‌طور کلی، بعد از نمونه‌برداری‌ بهتر است به موارد زیر توجه‌ کنید:

• ناحیه تحت درمان را تمیز و خشک نگه دارید.
• به توصیه‌های پزشک درباره نحوه‌ حمام کردن توجه کنید.
• برای کاهش درد فقط با تجویز پزشک از مسکن‌ استفاده کنید.
• تا زمانی‌که پزشک اجازه نداده است؛ از مصرف آسپرین و داروهای دیگر که به خونریزی منجر می‌شوند خودداری کنید.
• می‌توانید رژیم غذایی عادی خود را در پیش بگیرید؛ مگر آنکه پزشک دستور دیگری داده باشد‌.

تفسیر جواب بیوپسی استخوان چگونه است؟

در گزارش جواب بیوپسی استخوان مشخصات نمونه برداری، مشاهدات میکروسکوپی و تشخیص نهایی توسط پاتولوژیست نوشته می‌شود.

این گزارش برای پزشک متخصص ارسال خواهد شد تا در صورت‌ وجود بیماری، درمان‌های لازم را برای بیمار در پیش بگیرد.