حدود یک دهه است که پزشکان متخصص درد و طب تسکینی علاوه‌بر دارودرمانی و فیزیوتراپی بر اهمیت درمان کایروپراکتیک یا Chiropractic نیز تاکید دارند. کلمه یونانی کایروپراکتیک از دو بخش «کایرو» به معنی دست و «پراکتیک» به معنی تمرین تشکیل شده است. همانطورکه از نام آن پیداست، یک روش درمانی عملی است.

سیستم اسکلتی عضلانی که از ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، مفاصل، غضروف و تاندون‌ها تشکیل شده است، از بدن حمایت و به آن اجازه حرکت می‌دهد و از اندام‌های داخلی نیز محافظت می‌کند. مطمئناً هرگونه اختلال در این روند می‌تواند اثرات منفی بر کیفیت زندگی شما بگذارد.

پزشکان طب قدیم معتقد بودند که 95 درصد از بیماری‌ها ریشه در نامناسب بودن وضعیت ستون فقرات دارند. 

اگرچه کایروپراکتیک مدرن چنین دیدگاهی را قبول ندارد، اما به این نتیجه رسیده است که می‌توان از این روش برای کاهش درد و بهبود عملکرد فیزیکی و مکانیکی یا نحوه حرکت بیمار در شرایطی مانند کمردرد، گردن‌درد و سردرد استفاده کرد.

در کایروپراکتیک تراپی متخصصان آموزش‌دیده (کارشناسان کایروپراکتیک) از دستان خود یا ابزار کوچکی برای اعمال نیروی کنترل‌شده و ناگهانی به مفصل ستون فقرات استفاده می‌کنند. این دستکاری ستون فقرات به فرد متخصص اجازه می‌دهد تا تراز آن را تنظیم و اصلاح کند.

بهتر است بدانید که زمانی این روش عملی ایمن است که توسط فرد آموزش‌دیده و دارای مجوز برای ارائه مراقبت‌های کایروپراکتیک انجام شود. 

نحوه انجام کایروپراکتیک تراپی

کایروپراکتیک تراپی همان فیزیوتراپی نیست و عموما همه فیزیوتراپیست‌ها قابلیت انجام آن را ندارند. اصولاً توسط پزشکان متخصص درد و طب تسکینی انجام می‌شود.

پزشک کایروپراکتیک در اولین جلسه ملاقات با بیمار ابتدا در مورد مشکل اسکلتی عضلانی و محل درد سوالاتی می‌پرسد. سپس او را معاینه فیزیکی می‌کند. همچنین ممکن است انجام آزمایش‌های دیگری مانند تصویربرداری با اشعه ایکس را برای تعیین دقیق محل درمان توصیه کند.

در طی کایروپراکتیک تراپی انجام چنین حرکات عملی توسط پزشک قابل انتظار است:

• دستکاری ستون فقرات. پزشک از دستان خود برای اعمال نیرو به عضلات، استخوان‌ها و مفاصل ستون فقرات و گردن استفاده می‌کند.
• حرکات رانشی کوتاه و ناگهانی
• فشار تدریجی به مفاصل برای حرکت دادن آن‌ها به موقعیت‌های صحیح
• کشش عضلات در جهات مختلف

همچنین ممکن است پزشک از تماس کمپرس سرد یا گرم، تحریک الکتریکی و تکنیک‌های آرام‌سازی نیز برای اصلاح وضعیت ستون فقرات استفاده کند.

مزایای کایروپراکتیک تراپی

می‌توان گفت که کایروپراکتیک تراپی در کنار استئوپتی و فیزیوتراپی، جز روش‌های عملی غیرتهاجمی و  مقرون‌به‌صرفه است که اثرگذاری بالایی دارد.

به طور کلی از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش سریع درد عضلات و مفاصل در زمان ابتلا به کمردرد، گردن‌درد، درد شانه، درد آرنج، درد قفسه سینه و درد ناشی از آرتروز
• افزایش دامنه حرکتی مفاصل
• افزایش توان بدنی فرد
• کاهش فشار اسپاسم عضلات روی مفاصل
• بهبود عملکرد سیستم عصبی
• بهبود عملکرد سیستم اسکلتی

اخیراً نیز شواهد کمی در مورد اثرات مفید این روش در بهبود شرایط جدی‌تر یا مشکلات غیرمرتبط با عضلات یا مفاصل مانند آسم، آلرژی، سردرد و میگرن، فشار خون بالا و مشکلات سلامت روان (افسردگی، فوبیا و اضطراب)، ارائه شده است.

خطرات روش کایروپراکتیک

تجربه نشان داده است که اگر این روش به طرز صحیحی توسط یک فرد متخصص انجام شود، به‌ندرت ممکن است بیمار با خطرات زیر مواجه شود:

• فتق یا بیرون‌زدگی دیسک یا بدتر شدن آن در افراد مبتلا به فتق گردن یا کمر
• فشرده‌سازی اعصاب موجود در بخش تحتانی ستون فقرات
• نوع خاصی از سکته بعد از دستکاری گردن

البته برخی از افراد تا چند روز پس از آن عوارض جانبی جزئی مانند سردرد، خستگی یا درد در قسمت‌های تحت درمان را تجربه می‌کنند. این عوارض موقتی بوده و طی چند روز برطرف می‌شوند.

چه افرادی نباید کایروپراکتیک را انجام دهند؟

یکی دیگر از معایب کایروپراکتیک، قابل اجرا نبودن آن روی همه بیماران است. افراد در شرایط زیر نباید از روش‌های دستکاری ستون فقرات استفاده کنند:

• ابتلا به پوکی استخوان شدید
• احساس مداوم بی‌حسی، گزگز یا از دست دادن قدرت در بازو یا پا در اثر تنگی کانال نخاعی یا التهاب در ناحیه کمر
• ابتلا به سرطان در نواحی از ستون فقرات
• تحت خطر بروز سکته مغزی و نیازمند به مصرف داروهای رقیق‌کننده خون
• ابتلا به یک ناهنجاری استخوانی در قسمت فوقانی گردن

بایستی قبل از انجام این روش به پزشک متخصص در کلینیک درد مراجعه کنید و با مشورت صحیح اقدام به درمان با این روش کنید.

نمونه‌هایی از درمان بیماری‌ها

جالب است بدانید که در کشورهای اروپایی مانند سوئیس، کایروپراکتیک اکنون به‌عنوان یک حرفه پزشکی اولیه در نظر گرفته می‌شود. چراکه با بهره‌مندی از این روش درمانی عملی می‌توان طیف وسیعی از مشکلات اسکلتی عضلانی را درمان کرد. در ادامه به دو مورد از مهمترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

درمان دیسک کمر با کایروپراکتیک

یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که کایروپراکتیک دیسک کمر ممکن است به اندازه فیزیوتراپی، برای بهبود کمردرد ناشی از دیسک کمر موثر باشد.

یک بررسی سیستماتیک در سال 2017 نیز توانست نشان دهد که دستکاری ستون فقرات با بهبود درد و عملکرد افراد مبتلا به دیسک کمردرد همراه است و روشی بی‌خطر تلقی می شود.

از این روش برای درمان سایر علل کمردرد مانند موارد زیر نیز استفاده می‌شود:

• لغزندگی دیسک کمر
• سیاتیک
• بارداری
• سرخوردگی و جابجایی مهره‌های کمر

درمان مشکلات گردن با کایروپراکتیک

با توجه به بررسی انجام‌شده در سال 2017، مداخلات کایروپراکتیک در محل کار می‌تواند میزان شیوع گردن‌درد در میان کارکنان اداری را کاهش دهد.

تجربه نیز نشان داده است که این روش عملی در کاهش گردن‌درد ناشی از مشکلات زیر موثر است:

• دیسک گردن
• سیاتیک
• درد شانه
• فیبرومیالژیا

سخن آخر

در شرایطی‌که درمان‌های دارویی و جراحی با عوارض ویژه خود همراه هستند، بهره‌مندی از روش‌هایی مانند کایروپراکتیک واقعا عاقلانه است. متخصصان تشخیص و درمان درد حاضر در بهترین کلینیک درد در تهران یعنی مجتمع پزشکی صدر می‌توانند اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار شما بگذارند.